“Planten inzetten tegen vervuiling nog te onbekend”
Beringse genomineerd voor wetenschapstalent 2016
Het lijkt het ei van Columbus. Laat de natuur zelf een deel van de milieuverontreiniging opknappen. Wetenschappelijk gezegd, fytoremediatie. Een discipline waarin de UHasselt via haar Centrum voor Milieukunde (CMK) mee aan de wereldtop staat. “Helaas te weinig bekend”, zegt Nele Witters van UHasselt, doctor in de Wetenschappen. Daar komt misschien verandering in. Sinds gisteren is de Limburgse een van de 25 genomineerden voor de ‘New Scientist Wetenschapstalent 2016’.
HASSELT -
Op vraag van het populair-wetenschappelijk blad New Scientist konden 18 universiteiten in Nederland en Vlaanderen voor het tweede jaar op rij drie jonge wetenschappers voordragen. De redactie van het tijdschrift selecteerde daaruit 25 kandidaten. Zo zal na een publieke bevraging én beraadslaging door een jury op 22 september het grootste huidige wetenschapstalent van de Lage Landen, jaargang 2016, bekend zijn. In die laatste rechte lijn, de uit Beringen afkomstige Nele Witters, 33, moeder van twee kinderen en doctor in de Wetenschappen. Al ontvangt de winnaar 2.500 euro, de aandacht is meer waard. Zo kreeg in 2015 de eerste winnaar van de prijs - scheikundige Maaike Kroon van de Technische Universiteit Eindhoven - daags na haar uitverkiezing het aanbod om een eigen onderzoeksgroep te starten bij het Petroleum Institute in Abu Dhabi. Nele Witters haar specialiteit - planten, bomen of bacteriën inzetten tegen verontreiniging van bodem, water of lucht - heeft veel toepassingsmogelijkheden: “In Nele Witters onderzoekt hoe planten, bomen en bacteriën kunnen ingezet worden tegen verontreiniging van bodem, water of lucht. Vlaanderen zijn naar schatting vandaag zo’n 12.500 terreinen verontreinigd. Waarvan er tot nu maar 2.700 gesaneerd zijn. In de Europese Unie wordt het aantal verontreinigde sites zelfs geschat op 2,5 miljoen.” Werk genoeg dus. “Dat kan ook met planten en bacteriën. Minder duur, minder belastend voor het bodemleven. Want je moet niet afgraven. En vaak even snel.” Toch wordt de fytoremediatie amper toegepast. “Door gebrek aan kennis en door te weinig betrokkenheid.” Al zijn er al toepassingen geweest, ook in Limburg. Zoals populieren die een met minerale oliën en metalen vervuilde plek binnen Ford Genk proper kregen. Of populieren die TCE, een ontvetter die vaak gebruikt werd bij droogkuisen, neutraliseerden op een discreet Limburg.
Fijn stof
gehouden
plek
in Zelfs tegen het gevreesde fijn stof, een van de ziekmakende neveneffecten van ons drukke verkeer, is fytoremediatie nuttig. “Klimop langs grote wegen kan zeer zinvol zijn als buffer tussen grote wegen en woonwijken. We zijn nu bezig met een onderzoek op fijn stof: bladeren breken fijn stof weliswaar niet af, maar vangen het wel en maken het minder toxisch. Door regen kan het fijn stof in de wortelzone komen waar bacteriën het dan weer wel kunnen ontgiften.” De kennis is er, nu nog de praktijk. Precies daar wringt het schoentje. Zo heeft Bio2Clean, een spin-off van het Centrum voor Milieukunde van de UHasselt, opgericht eind 2015, nog geen concrete orders in het bestelboekje, nog geen commercieel bestelde bodemsaneringen met planten en/of bacteriën. “Al zijn er veel offertes lopende en worden we veel gevraagd voor consultancy. De OVAM heeft nu een aanbesteding uitgeschreven voor het uitwerken van een code van goede praktijk rond fytoremediatie. In het buitenland zijn er charlatans die te veel beloven. Zo’n code zou een goeie zaak zijn voor het vertrouwen.” Wat ze met het geld gaat doen mocht ze winnen? “Ach, ons werk is groepswerk en zeer interdisciplinair. Mocht het zover komen, dan iets dat voor de hele groep zinvol is.”
kan op Nele Witters stemmen via newscientist.nl/talent