“Meneer Poetin, lever de schuldigen uit”

Onderzoeksteam naar neerhalen vlucht MH17 legt verantwoordelijkheid bij Rusland

“Meneer Poetin, ik vraag u: lever de verantwoordelijken uit.” Nabestaanden van de slachtoffers die op 17 juli 2014 omkwamen toen vlucht MH17 van Malaysian Airways neerstortte boven OostOekraïne, eisen een duidelijke reactie van Rusland. Aanleiding is de conclusie van het internationale onderzoeksteam (onder wie ook Belgen) dat het vliegtuig neergehaald werd door een Buk-raket die vanuit Rusland aan de pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne werd geleverd. Moskou noemde de conclusie gisteren “bevooroordeeld”. Alle 298 inzittenden verloren hun leven toen vlucht MH17 neerstortte, 196 van hen Nederlanders, vier van hen Belgen. Gisteren kwam justitie in Nederland voor het eerst naar buiten met de resultaten van het nog steeds lopende onderzoek. Daaruit bleek dat het vliegtuig uit de lucht werd gehaald door een Buk-raket van de 9M-38-reeks. Dat mobiele afweergeschut was vanuit Rusland overgebracht naar het gebied onder controle van pro-Russische separatisten, die op dat moment bestookt werden door de Oekraïense luchtmacht. Na gebruik werd de ‘geleende’ raketinstallatie terug naar Rusland gereden.

Veld

Het afweergeschut was duidelijk te zien op het bewijsmateriaal dat de hoofdofficier van justitie toonde aan de nabestaanden. Ook de precieze plek waar de raket de lucht inging is vastgesteld: een veld bij het plaatsje Pervomajski, dat ten tijde van de ramp onder controle van de rebellen was. De nabestaanden luisterden ook naar een afgetapt telefoongesprek waarin iemand uit het rebellenkamp aan een Russische militair zijn nood klaagt (met nogal wat krachttermen), waarop de Rus het sturen van een Buk in het vooruitzicht stelt. In een vervolggesprek gaat het over de feitelijke komst van het afweergeschut. Op videobeelden was het transport van de Buk-installatie van Rusland naar Oekraïne te volgen. Bij de stad Torez (in de Donbass, het Oekraïense grensgebied) werd de Buk van zijn trailer gehaald en naar het veld bij Pervomajski gereden. Vlucht MH17 stortte neer bij Hrabove, ongeveer 15 km verder. Van de verplaatsingen en het afvuren van de raket werden getuigenverslagen, gesprekken en foto’s getoond.

Verdachten

Het onderzoeksteam (met specialisten uit vijf landen, waaronder België) en het Nederlandse openbaar ministerie hebben honderd verdachten in beeld die mogelijk een rol speelden bij het afschieten van de raket. “Er zijn de mensen die de komst van de Buk-raket organiseerden en die in charge waren van het transport die dag”, zei hoofdofficier Fred Westerbeke. “We weten nu precies wat er is gebeurd, maar of er sprake was van opzet en wie het bevel had, daar gaat het onderzoek nog op door.” Maar sommige nabestaanden willen nu al consequenties. Robby Oehlers, die zijn nichtje Daisy verloor en zelf al naar het oorlogsgebied trok om op eigen houtje naar sporen te zoeken, richtte zich vanuit Nieuwegein rechtstreeks tot president Poetin: “Meneer Poetin, ik vraag u vriendelijk, lever de verantwoordelijken aan ons uit.”