Congres VS stemt voor het eerst veto van Obama weg
Nabestaanden 9/11 mogen Saoedi-Arabië toch voor rechter slepen
Het Amerikaans parlement heeft deze week voor het eerst een veto van president Obama tegen een wet ongedaan gemaakt. Slachtoffers van de aanslagen van 9/11 in New York zullen SaudiArabië rechtstreeks kunnen dagvaarden. Dat kan nare gevolgen hebben voor Amerikaanse militairen in het buitenland.
WASHINGTON -
Het is een van de hoekstenen van het Amerikaanse wetgevende systeem: wetten worden goedgekeurd door het Congres, het Amerikaanse parlement, dat bestaat uit het Huis van afgevaardigden en de Senaat. Maar de president kan altijd zijn veto stellen tegen een door het Congres goedgekeurde wet als hij van oordeel is dat die wet de belangen van de Verenigde Staten schaadt. Dat veto kan echter op zijn beurt weer ongedaan worden gemaakt door het Congres als elk van beide kamers de wet in kwestie opnieuw goedkeurt met een tweederdemeerderheid. Iets wat zeer zelden gebeurt, al was het maar omdat Democraten en Republikeinen in het Congres het zelden over iets eens raken.
Verkiezingen
Maar op minder dan vier maanden voor het einde van zijn presidentschap is het Barack Obama deze week overkomen. De ‘Justice Against Sponsors of Terrorism Act’ (Wet over rechtspleging tegen de sponsors van terrorisme, red.) is in de praktijk eigenlijk tegen Saudi-Arabië gericht. Vijftien van de negentien terroristen van 9/11 waren Saudi’s, en er heeft altijd een vermoeden bestaan dat op zijn minst een aantal Saudische vooraanstaanden meer wisten.
De wet werd door het Congres goedgekeurd kort na de vijftiende verjaardag van de aanslagen, maar ook op minder dan twee maanden voor 8 november. Die dag kiezen de Amerikanen niet alleen een nieuwe president, maar ook het volledige Huis van Afgevaardigden en zowat een derde van de senatoren.
Onschendbaarheid
Vooral dat laatste is de reden waarom de wet niet alleen met een grote meerderheid werd goedgekeurd, maar ook het presidentiële veto met ruim meer dan de vereiste tweederdemeerderheid werd afgeschoten. Op een moment dat de aandacht nog eens gevestigd is op de slachtoffers van de aanslagen van 9/11, en bovendien zo dichtbij de verkiezingen, is het veel gevraagd van de parlementsleden om het staatsbelang te laten voorgaan op de rechten van die slachtoffers. President Obama maakte dezelfde avond al zijn opwachting in een
Barack OBAMA Amerikaans president talkshow op tv om uit te leggen waarom dat geen goede zaak is voor de Verenigde Staten. Voor Obama gaat het dan nog niet zozeer om de traditioneel goede relaties tussen de VS en het Saudische koninkrijk die onder druk komen te staan. Ook al hebben de Saudi’s al gedreigd om zo’n 750 miljard dollar aan beleggingen weg te halen uit Amerika. De president maakt zich meer zorgen over de gevolgen die de nieuwe wet - die Amerikanen het recht geeft andere staten te vervolgen voor daden van terrorisme op Amerikaanse bodem - voor de vele duizenden Amerikaanse militairen en andere functionarissen op missies in het buitenland.
“Deze wet stelt elke burger die het slachtoffer is van terrorisme in staat om een klacht in te dienen tegen een andere staat omdat die bijvoorbeeld niet genoeg gedaan heeft om een van zijn burgers tegen te houden. Maar op die manier schaffen we het principe van onschendbaarheid van staten af, en kunnen we zelf geconfronteerd worden met gelijkaardige wetten in andere landen.”
Met deze wet schaffen we het principe van onschendbaarheid van staten af
Gênant
Niet alleen de president, maar ook de legertop, minister van Defensie Ash Carter en minister van Buitenlandse Zaken John Kerry hebben laten weten zich zorgen te maken over de wet. Obama zelf noemde de stemming door het Congres nog beleefd “een vergissing”. Witte Huiswoordvoerder Josh Earnest had het over “het meest gênante wat de Senaat gedaan heeft in decennia.”