“Ik oefen op een korte speech”
Hollywoodveteraan Kirk ‘Spartacus’ Douglas wordt vrijdag 100 jaar
Aanstaande vrijdag mag filmster Kirk Douglas 100 kaarsen uitblazen. Zijn zoon Michael en schoondochter Catherine Zeta-Jones organiseren een verjaardagsfeest voor tweehonderd genodigden, waar de jarige ook een korte speech hoopt te geven aan de zijde van zijn 97-jarige echtgenote, Anne Buydens, een Belgische met wie Kirk al 63 jaar lief en leed deelt. Kirk Douglas en Anne Buydens leerden elkaar in 1953 – twee jaar na de scheiding van zijn eerste vrouw Diana – in Frankrijk kennen tijdens de opnames van ‘Act Of Love’, een verhaal over een Amerikaanse bevrijder die fataal verliefd wordt op een Frans meisje. Anne was pr-meisje van de film en ging eerst niet in op zijn avances. Tot ze op een avond naar de Cirque d’Hiver ging in Parijs, waar beroemdheden gastoptredens deden. Douglas was aan de beurt na een nummer met een olifant. In smoking, met een bezem in de hand, veegde hij de drollen van de olifant bijeen. Voor Anne het ultieme bewijs dat de ster zichzelf niet te serieus nam. Dat hij zo oud is kunnen worden, dankt hij naar eigen zeggen aan haar: “Ik geloof dat ons fantastische huwelijk en onze nachtelijke gesprekken me geholpen hebben om alles te overwinnen”, schreef hij zopas in Closer Weekly.
Lompenverkoper
Kirks zoon Michael schrijft de hoge leeftijd van zijn pa vooral toe aan “het weerstandsvermogen en de hardnekkigheid” van zijn vader, zoon van Joodse migranten die uit Litouwen gevlucht waren naar Amsterdam, in de staat New York. Kirks vader was lompenverkoper en Issur – zoals Kirk echt heette – moest als kind meehelpen om rond te komen. Hij had echter een goed stel hersens, leende geld om te kunnen studeren en ontdekte op school zijn roeping: acteren. Aan de American Academy of Dramatic Arts leerde hij Diana Dill kennen, die zijn eerste vrouw zou worden, en Lauren Bacall, die hem later zou aanbevelen bij de studio’s. Eenmaal zo ver, deed hij alles op eigen kracht.
Dat Kirk Douglas al zijn generatiegenoten heeft overleefd, lijkt niet verwonderlijk. In de jaren negentig ontsnapte hij tweemaal aan de dood. Eerst in een helikoptercrash waarbij twee doden vielen. Vijf jaar later toen hij getroffen werd door een zware beroerte, waardoor hij zijn spraak verloor. Na geduldige revalidatie met de hulp van een spraaktherapeut, kon hij weer spreken, zij het moeizaam. Ook in zijn films was de stoere acteur met de wilde, borende blik en de wilskrachtige kin – met het bijbehorende karakteristieke gaatje – ook vaak degene die overbleef: de meedogenloze bokser in ‘Champion’, de manipulatieve filmproducer in Vincente Minnelli’s ‘The Bad And The Beautiful’, de slonzige journalist die over lijken gaat voor een scoop in ‘Ace In The Hole’, of de leider van de slavenopstand tegen de Romeinen in ‘Spartacus’ van Stanley Kubrick. Die laatste was een film van zijn eigen productiemaatschappij, waarmee hij revanche nam voor het feit dat niet hij maar Charlton Heston de hoofdrol had gekregen in ‘Ben Hur’. Hij mocht wel Ben Hurs tegenstander Messala spelen, maar daar bedankte hij voor. Eerder had hij de anti-oorlogsprent ‘Paths Of Glory’ geproduceerd met Kubrick als toen nog onbekende regisseur.
Kruisiging
In zijn ambitie om een geloofwaardige rol neer te zetten, ging Kirk Douglas ver. Bij opnames van de kruisigingsscène in ‘Spartacus’ bleef hij aan het kruis hangen terwijl de rest van de crew aan het lunchen was. En tijdens die van ‘Lust For Life’, waarin hij Vincent Van Gogh neerzette, klaagde zijn vrouw dat hij “thuiskwam met die rode baard van Van Gogh. “Ik werd daar bang van”, liet ze zich ontvallen. Kirk was vooral trots op de geloofwaardigheid en vertelde graag de anekdote van een bejaarde man die in Auvers-sur-Oise naar hem toe kwam in de waan dat Van Gogh echt was teruggekeerd.
Je kan ook niet ontkennen dat Douglas moed toonde waar het nodig was. Scenarist Dalton Trumbo, een van de slachtoffers van McCarthy’s heksenjacht op communisten in Hollywood, stond op de zwarte lijst en was tijdens zijn beroepsverbod onder pseudoniem blijven verder werken. Douglas zette hem echter met zijn echte naam als scenarist op de generiek van ‘Spartacus’. Er dreigde een boycot van de film, tot president Kennedy zich outte als fan.
Douglas lag ook aan de basis van ‘One Flew Over The Cuckoo’s Nest’. Hij kocht de rechten van de roman van Ken Kesey en liet het boek bewerken tot theaterstuk op Broadway, waarin hij zelf de rol van Randall McMurphy speelde. Om er een film van te maken vond hij geen producer. Tien jaar later droeg hij de filmrechten over aan zijn zoon Michael, die er als beginnend producer met Milos Forman als regisseur een groot succes van maakte. Voor de hoofdrol was Kirk intussen te oud, die ging naar Jack Nicholson.
Donateur
Een Oscar won Douglas nooit, maar hij kreeg wel een ere-Oscar voor zijn hele carrière in 1996. Zijn laatste rol dateert van 2008, in de film ‘Empire State Building Murders’. Nu schrijft hij nog af en toe. Voor zijn verjaardag hoeft hij geen geschenken, hij staat bekend als een van de gulste donateurs in Hollywood. Elk jaar op zijn verjaardag doneert hij via zijn stichting aan een goed doel: “Geven is een egoïstische daad want het geeft je een goed gevoel.”
verhalen over een eeuw filmsterren in ‘Hollywood Boulevard’, Steven De Foer, uitgeverij Polis