Voedseleconomie moet Detroit doen herleven
Crisismanager die stad na vertrek van auto-industrie moet redden is jaloers op Genk
Wat doe je als de auto-industrie uit je stad vertrekt - zoals in Genk - of fors inkrimpt - zoals in het Amerikaanse Detroit? Hoe kuis je die economische puinhoop weer op? Waar begin je? “Met voedsel. Mensen moeten elke dag eten”, zegt Dan Carmody, de crisismanager die rond voeding economie ontwikkelt. Zijn Eastern Market - en de 300 bedrijfjes errond - geven werk aan 2.800 mensen. De kosmopolitische kippen van Koen Vanmechelen zijn ook op deze markt nog kunst. Maar hun ‘planetaire’ zusjes zullen wel in de kookpotten belanden. Dan Carmody (62) is al heel zijn leven bezig om steden met forse tegenslagen weer te doen opleven. In de jaren 80 deed hij dat in Illinois waar de fabrieken voor tractors vertrokken. Nu zit hij in Detroit, en in de lente trekt hij naar Griekenland om te bekijken hoe lokale markten stand houden tijdens een financiële crisis. In Genk is hij ook al geweest.
“Ik ben jaloers op Genk, omdat jullie daar hulp krijgen van Europa en van de Belgische overheid. Dat krijgen we hier niet. Bovendien hebben jullie nog altijd een succesvolle maakindustrie.”
Diversifiëren
De les die Carmody uit die ervaringen trekt is altijd dezelfde. “Het belangrijkste is in elk geval om de economie te diversifiëren. Dat hebben we in Detroit gezien, waar alles enkel draaide rond auto’s maken. Detroit is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet.” Detroit is dé stad van de autobouwers. Maar daar zijn alleen al sinds de laatste bankencrisis tienduizenden jobs verdwenen. Veel huizen staan leeg, net als scholen en fabrieken. Ze maken plaats voor bomen of stadsboerderijtjes.
Gary WASSERMAN Galeriehouder in Detroit “Ik ben nu manager van een markt die al bestaat sinds 1891, maar ik ben vooral bezig met de ontwikkeling van de bedrijfjes errond”, zegt Carmody. “De laatste 20 jaar heeft ook de markt 1.200 jobs verloren. We hadden 4.000 jobs, nu nog 2.800. Over vijf jaar willen we die jobs terug. Door de interesse voor gezonde voeding zijn we ook opnieuw aan het groeien. We hebben een bedrijf dat gefermenteerde komkommer verkoopt in acht verschillende landen. Een ander doet in azijndrankjes. Onze worsten worden via 400 winkels verdeeld.” “Mensen zijn de laatste tijd erg geinteresseerd in waar eten vandaan komt, daar spelen we op in. Momenteel zijn er 150 bedrijven rond de markt aan het uitbreiden. Die hebben vooral laaggeschoolden nodig. In de voedingsindustrie kun je 18 à 21 euro per uur verdienen. Dat is niet heel veel, maar in elk geval meer dan de 5 à 6 dollar per uur in een fastfoodtent. In een autofabriek kregen ze vroeger 35 à 40 dollar per uur.”
Gezond eten
“We proberen mensen ook aan te zetten tot gezond eten. Dat houdt hen weg bij de dokter”, zegt Carmody. “Het aanbod aan voedingswinkels in Detroit is de laatste vijf jaar ook fors verbeterd. We hebben nu ook een supermarkt die gespecialiseerd is in gezonde voeding en daardoor hebben ook de anderen hun aanbod verbeterd. Ook het aantal restaurants groeit. Toen ik negen jaar geleden aankwam in Detroit ging iedereen naar elk nieuw restaurant dat openging, gewoon omdat er zo weinig waren. Maar de laatste drie à vier jaar zijn er zoveel bijgekomen dat er nu wel tien goede zijn, waar ik nog niet ben geraakt. Die restaurants zijn in handen van lokale mensen en niet van ketens. Dat is nu het voordeel van deze onsuccesvolle steden, dat de ketens er wegblijven. Goed, want die hebben de neiging om de kwaliteit van het eten naar beneden te halen. Bovendien blijft de winst van lokale restaurants dan ook lokaal. Dat is heel belangrijk voor steden die willen verbeteren.”
Detroit is arm.
Het zou vreemd zijn om hier niet iets te doen met voedsel. Daarom is Koen Vanmechelen bezig met zijn Planetary Community Chicken, een kunst én voedselproject
Kunstkip versus eetkip
In de Eastern market lopen ook de kippen van Koen Vanmechelen rond, in de kunstgalerie van Gary Wasserman. “Ik ben al vaak in Genk geweest”, zegt Wasserman. “Genk en Detroit hebben door die auto-industrie dezelfde achtergrond. Veel van Koens werk gaat over de-industrialisatie en daar is Detroit een goed voorbeeld van. De Cosmopolitan Chicken is een kunstproject van Koen, die kippen worden niet gekweekt als voedsel. Maar Detroit is erg arm, dus zou het heel vreemd zijn om hier niets te doen met voedsel. In zijn Planetary Community Chicken-project kruist Koen zijn Cos-