Onbevangen

Een kunstenaar als hoofdredacteur, het is eens wat anders. Koen Vanmechelen doet het met een flair alsof hij nooit iets anders gedaan heeft. Geen kip die protesteert, veel ideeën en een pak goesting. Heel even hoop je zelfs op een dagje vrij, wanneer je baas-voor-een-dag de ploeg aan het lachen krijgt. De sfeer zit goed, dat is duidelijk. Waar is de dichtstbijzijnde exit naar een cafeetje in de buurt?

Maar dat is natuurlijk buiten de waard gerekend, in casu de kunstenaar. “Of we de rollen kunnen omdraaien en ik de column een keertje wil schrijven?”, vraagt Vanmechelen, “Over cultuur, want alles is cultuur, ook journalistiek. Vertel daar maar iets over.” De vanzelfsprekendheid waarmee hij de opdracht geeft, doet me vermoeden dat hij ook binnen zijn eigen team wel eens hoofdredacteur durft spelen.

A woman has got to do, what a woman has got to do. Wat is journalistiek? Zit dat ingebakken in onze cultuur? Eigenlijk best fijn om eens te filosoferen over mijn vak. Journalist zijn is een fantastische stiel, het is een eer om een brug te mogen zijn tussen mensen en wat er gebeurt in de wereld. Soms brengen we nieuws van onder de kerktoren, een andere keer trekken we naar andere continenten. Het gaat om delen, uitleggen en tonen. Soms mogen we mooie dingen laten zien en die momenten koesteren we. Veel te vaak moeten we over de gruwelijkste horror berichten en dan proberen we een context te geven. We zien vanop de eerste rij het mooiste en het slechtste in de mens. We zijn ook de waakhond van de maatschappij. Dingen die het daglicht niet mogen zien, corruptie of politici die hun werk niet of niet goed genoeg doen. Daarover moeten we schrijven. Dat is niet gemakkelijk, want wat onder de grond gebeurt, ligt zelden voor het rapen. Journalistiek is cultuur. Het zit al eeuwen in onze genen om verhalen te vertellen en ervaringen door te geven. Dat maakt ons sterk als soort. Op die manier moet niet elke generatie van nul herbeginnen. We herinneren ons wat er vóór ons is gebeurd en we onthouden welke fouten we niet moeten herhalen. Journalisten zijn een beetje het collectieve geheugen van de maatschappij en de verhalenvertellers van de 21ste eeuw. Dat geeft ons macht, maar ook een grote verantwoordelijkheid. Onze betrouwbaarheid en geloofwaardigheid moeten onaantastbaar zijn. Dat klinkt misschien wat bombastisch, maar het is meer dan ooit een feit. Anders krijgen Pizzagates en ander zogenaamd fake news vrij spel.

De oefening die kunstenaar Koen Vanmechelen vandaag samen met ons doet, is verfrissend. Het levert een ietwat vreemde krant op, maar over elk woord, elk beeld en elk interview is er nagedacht. We kijken samen letterlijk door een andere bril naar de wereld. En dat herinnert ons aan de eerste regel voor elke journalist: onbevangen en onbevooroordeeld naar de feiten kijken. Hoe klein of groot die ook zijn.