Winkels op de vlucht
Een blauwe bol met driekwart zwarte omcirkeling. Dat logo van Het Belang van Limburg was ooit zowat het enige herkenbare dat je zag als je op de Hasseltse grote ring reed. Nu is die ring een opeenvolging van kantoren, autodealers en vooral winkels geworden. Albert Heijn plant er zelfs een winkelcentrum, met een waaier aan bekende ketenwinkels als Kruidvat en Action. Winkels, waarvan de uithangborden vroeger oplichtten in het centrum van de stad, verkasten naar verkeersassen zoals de Hasseltse ring. Winkelen is niet langer kuieren, maar hoppen van parking naar parking.
De impact op het stadscentrum van Hasselt valt vooralsnog mee. De hoofdstad is zeer geconcentreerd en blijft sterk in trek. Maar elders in de provincie hebben baanwinkels en winkelcentra buiten de gemeentekern, tot heel wat commerciële kaalslag geleid. Tongeren is nog steeds niet bekomen van de inplanting van het winkelpark T-Forum, in Maaseik is er het winkelcentrum de Kloosterbempden en in Lanaken noemen de lokale handelaren het retailpark in Smeermaas een ‘historische vergissing’. En terwijl in Genk de shopping centra kreunen onder de leegstand, wordt de steenweg tussen Hasselt en Genk alsmaar drukker door de vele winkels die er zich vestigen.
Voor burgemeesters is het doorgaans kiezen tussen de pest of de cholera. Als zij niet vergunnen bestaat het risico dat de promotoren de winkels inplanten in een buurgemeente, enkele kilometers verderop.
Er wordt graag gewezen naar het opkomende online shoppen om te verklaren waarom in zoveel stads- en gemeentecentra de leegstand toeneemt. Maar de impact van de Zalando’s en de Bol.com’s van deze wereld op het winkelgebeuren is beperkt tot een aantal specifieke producten. De werkelijke oorzaak is de versnippering en de vlucht uit de stads- en gemeentecentra. Die worden immers geplaagd door toenemende verkeer- en parkeerproblemen, vaak veroorzaakt door ondoordacht beleid of snel gewin met hoge parkeertarieven.
Het basisprobleem is hetzelfde als de manier waarop de lintbebouwing ontstaan is. Namelijk een gebrek aan een degelijke ruimtelijke visie en de moed om die af te dwingen. Dat kan een gemeente of zelfs een provincie niet op haar eentje. Daarvoor is Vlaams initiatief nodig. Want tegelijkertijd met de vlucht uit de stad ontstaat een belangrijk mobiliteitsprobleem, als onze belangrijke verkeersaders ingenomen worden door wagens die winkelend van parking naar parking moeten. Dat kan dan wel handig zijn tijdens regendagen, maar dan mag je het kuieren, etalage-shoppen en terrasjes doen op de mooie lente- en zomerdagen wel vergeten voor de toekomst.
Voor burgemeesters is het vaak kiezen tussen de pest of de cholera. Het risico bestaat immers dat de promotoren de winkels inplanten in een buurgemeente