“Veel lef en durf nodig gehad”

Hilde Van Mieghem verfilmt ‘Sprakeloos’ van Tom Lanoye

SINT-NIKLAAS -

‘Sprakeloos’ gold als een onverfilmbaar boek en het is de verdienste van Hilde Van Mieghem dat ze het toch voor mekaar heeft gekregen. “Ik las het boek en dacht onmiddellijk: hier wil ik een film van maken. Het gebeurde spontaan. Pas achteraf besefte ik dat er veel lef en durf voor nodig was. Ik heb Tom gebeld. Bleek dat er al een paar andere regisseurs geïnteresseerd waren. Ik heb Tom dan ‘Smoorverliefd’ laten zien, een film met een hoog kitschgehalte waarvan ik wist dat hij ervan zou houden. Het bleek ook dat ik de enige was die de schrijver als hoofdpersonage wilde opvoeren en niet de moeder. Als hoofdpersonage is die niet interessant: een slagersvrouw met vijf kinderen die amateurtoneel speelt, zo zijn er wel meer. Wat mij enorm boeide was dat de schrijver zijn taal verliest omdat de moeder haar taal verliest. Hij worstelt heel erg met zichzelf, met zijn schrijven en met zijn moeder. Dat vond Tom interessant. Gevolg: ik mocht het doen. Pas toen sloeg de schrik me om het hart. Ik heb Jan Decleir gevraagd om de man van de moeder te spelen. Die wilde het niet doen: ‘Ik geloof nooit dat je daar een film kunt van maken’, reageerde hij. Stany Crets heb ik gevraagd om auditie te komen doen voor de rol van Jan Meerman. ‘Geef me twee weken’, zei Stany. De volgende dag kreeg ik al telefoon. Hij had het scenario gelezen en was meteen mee. ‘Ik wil alles doen voor die rol, ik wil er zelfs voor betalen’, zei hij.”

Stany wordt meestal geassocieerd met lichtere rollen.

“Ik heb altijd geweten dat hij ook een steengoede dramatisch acteur is. Ik had met hem gewerkt in ‘Moeder Waarom Leven Wij?’ en ik zag ‘Oud België’, dat een heel ander facet van hem toont. Ik heb af en toe wel moeten ingrijpen. Stany is van nature iemand die de confrontatie uit de weg gaat en alles met een kwinkslag wil oplossen. Dit was een haat-liefderelatie op leven en dood en hij heeft eraan moeten wennen dat ik hem in die richting duwde. En dan zie je wat een groot acteur hij is. Bij Viviane was het net omgekeerd. Bij haar mocht het soms allemaal iets minder. Maar zij is een heel gulle actrice. Haar rol wordt nog beter doordat je ook de jonge moeder (Vinck, nvdr.) ziet. Ze vullen elkaar perfect aan. Ik vind alle acteurs waanzinnig goed. Ze komen zo goed uit de verf omdat ze omringd worden door amateurs, liefhebbers die je nog nooit gezien hebt. Daardoor krijgt de film een sterk poëtisch realisme. Dat zou je niet hebben met enkel bekende acteurs.”

Het gegeven van een dementerende moeder en de vraag naar euthanasie is niet zo uitzonderlijk.

“Absoluut. Het maakt de film herkenbaar. Mensen voelen zich aangesproken en denken aan hun eigen vader of eigen moeder. Mijn moeder leeft nog, maar mijn vader is net als Josée twee jaar lang afgetakeld. Hij had Korsakov, dementie door alcoholmisbruik. Ik was daar kwaad om. Hij was zo’n briljante man en op zeker ogenblik sloeg de dementie toe en was het niet meer te stoppen. De paniek in de ogen van mijn vader, die niet wist waar hij was, waarom hij in een ziekenhuis was en niet thuis, die ervaring heb ik zeker gebruikt. Ik had het zelf aan den lijve ondervonden en kon me goed inleven in Jan Meerman.”

Het zijn spannende dagen: de film komt uit en je bent pas oma geworden.

“Voor mijn kleindochter Gloria ga ik zeker tijd overhouden en als ik niet aan het werk ben, ga ik zeker inspringen. Mijn dochters – Marie en haar halfzus Sara, die tien jaar ouder is en boven Marie woont – zijn voor mij het grootste goed in de wereld. Vroeger liet ik me wel eens ontvallen: ‘Ik zweer het op Marie!’ Vorige week was er weer zo’n situatie en toen riep ik: ‘Ik zweer het op mijn kleinkind!’ Zo snel gaat het. In de montage heb ik de hele tijd zitten breien. Ik heb al acht truitjes gebreid, broekjes en sokjes.” (lacht)