Recordopkomst van 82 procent
De Nederlanders zijn gisteren massaler dan ooit gaan stemmen. De opkomst – 82 procent – was de hoogste sinds de afschaffing van de opkomstplicht in 1970 en bijna 8 procent hoger dan in 2012. Met lange rijen wachtenden aan de stembureaus als gevolg. Het mooie weer had er zeker mee te maken. Maar het was toch vooral de intense politieke inzet van deze keuze die de Nederlanders in groten getale naar de stembussen lokte. Opvallend: een derde van de kiezers wist deze week nog niet waar ze na hun gezweef zouden ‘landen’. Die besluiteloosheid hield hen dus niet tegen. En landen deden ze.
Bij de verkiezingen in 2012 was de opkomst 74,6 procent. Dit keer waren er dus bijna 8 procent meer kiezers. Wellicht droeg het duel tussen Rutte en Wilders bij tot de run op de stemhokjes. De polariserende PVV-leider motiveert kiezers – om zijn voorspelde winst te versterken of juist om die te verzwakken.
Rel met Turkije
Volgens waarnemers zal ook de hoog opgelopen diplomatieke rel met Turkije de Nederlanders aangezet hebben om hun democratische taak te vervullen, ook al had het incident in wezen niets met de campagne te maken. “Het hele land zat even in spanning. Het incident liet het belang van goede besluitvorming zien”, aldus de Groningse hoogleraar politieke instellingen Kees Arts. Dit keer kwamen ook de jonge kiezers meer dan anders opdagen.
In Nederland bestaat geen opkomstplicht zoals bij ons. Die werd in 1970 afgeschaft. Maar de opkomst bij Nederlandse verkiezingen is sindsdien altijd hoger dan het Europese gemiddelde, dat tussen 60 en 70 procent ligt.