Waar komen al die taboes vandaan?

Elke week zoekt taalliefhebber Marcel Grauls naar de herkomst van een woord uit de actualiteit. Het woord ‘taboe’ komt van ver: 16.427,42 kilometer om exact te zijn. Philippe Geubels kan vandaag uit een berg taboes kiezen om een tv-serie te maken. Vanwaar blijven ze komen?

James Cook, de geniale Britse ontdekkingsreiziger en cartograaf, arriveerde op zijn drie wereldreizen vaker op Tonga, een eilandengroep in Polynesië. In 1777 schreef hij in zijn dagboek: “Terwijl ik aan tafel zat te eten, bleef iedereen rechtstaan. Toen ik naar een verklaring vroeg, zeiden ze dat ikzelf, net als de koning, ‘taboe’ was, zoals alles wat op tafel stond: namelijk onaanraakbaar, heilig en tegelijk ook verboden.” ‘Ta’ wil in de Tongataal zeggen ‘getekend’ en ‘boe’ ‘in hoge mate’. Cook werd twee jaar later op Hawaii vermoord. Zijn ondergeschikten publiceerden zijn dagboeken in 1784 in Londen. Via het Franse ‘tabou’ en het Engelse’taboo’ kwam het woord in het Nederlands terecht.

Lange tijd zat het nog dicht tegen de oorspronkelijke betekenis aan. In ‘Het Belang van Limburg’ op 24 maart 1950: “Nu de linksen en de Wallinganten in de minderheid zijn en, ondanks hun minderheid, de les willen spellen aan de meerderheid, moeten wij de kop in de schoot leggen. De linksen zijn taboe. En de Wallinganten zijn ook taboe. Maar dat zal niet waar zijn.” ‘Ongenaakbaar’ betekent het woord hier. Of op 27 april 1961, na een moordpoging in Gent: “Het gerecht dat voor elke buitenstaander taboe blijft, heeft niets gelost aangaande de juiste drijfveer van deze moordpoging.” Heilig, afgesloten. Waar is de tijd van ‘het laatste taboe’?