De gevaarlijkste man in de Amerikaanse politiek
Alleen Trump-strateeg Steve Bannon wint na mislukte zorgwet
Donald Trump is vernederd, Paul Ryan is uitgeteld. Op het eerste gezicht zijn er alleen verliezers in de interne Republikeinse oorlog rond het mogelijke afschaffen van Obamacare, de huidige Amerikaanse ziekenzorgwetgeving. Maar achter de schermen is er wel een overwinnaar: Steve Bannon (63). De hoofdstrateeg van Trump heeft in alle stilte het wetsvoorstel mee laten zinken. En bewijst wat velen voorspelden: dat hij de gevaarlijkste man is in de Amerikaanse politiek. “Jongens, kijk. Dit is geen discussie. Dit is geen debat. Jullie hebben geen andere keuze dan te stemmen voor dit wetsvoorstel.” Met die harde woorden probeerde Steve Bannon vorige week de uiterst conservatieve Republikeinse fractie – de House Freedom Caucus – te overtuigen om de nieuwe zorgwet in het Congres goed te keuren. Of zo leek het naar buiten toe toch. De dreigende taal werkte niet. Waardoor Paul Ryan, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, het wetsvoorstel op vraag van de president weer introk. En misschien was dat al van bij het begin de bedoeling van Steve Bannon. Het gefaalde wetsvoorstel is een fameuze kaakslag voor Donald Trump, die zelfs zijn eigen partij niet kan verbinden. Maar een nog grotere kaakslag voor Paul Ryan, die het wetsvoorstel uitdacht en er zijn politiek lot aan heeft verbonden. En laat die carrièrepoliticus Paul Ryan nu ook nog de grote vijand zijn van populist Steve Bannon. Dan hoeft het dus niet te verbazen dat Bannon publiek de nieuwe zorgwet steunde, maar er achter de schermen zijn gal over zou gespuwd hebben. Hij zei dat ze “geschreven was door de verzekeringsindustrie”, en niet genoeg komaf maakte met de “zware administratie” van Obamacare. Dié woorden hebben wél gewerkt. Waardoor Bannon nu de enige Republikein in het Witte Huis is die er sterker voor staat dan een
week geleden.
Breitbart
Steve Bannon is dan ook de kwelduivel van de Republikeinen, die al jaren fulmineert tegen wat hij de “globalistische politieke elite” noemt. Of die dan deel uitmaken van zijn partij of de partij aan de overkant van het gangpad, maakt voor Bannon niet uit. Anti-establishment is nog de beleefdste manier om zijn agenda te benoemen. Het falen van deze versie van Trumpcare past perfect in een plan om het traditionele deel van de Republikeinen van binnenuit lam te leggen. “Hij is de gevaarlijkste man in de Amerikaanse politiek”, waarschuwden opiniemakers enkele maanden geleden nog. Net omdat hij zichzelf altijd aan de zijlijn heeft gezet en niemand écht vat op hem heeft.
Bannon, die nochtans opgroeide in een Democratisch nest in de staat Virginia, dankt zijn reputatie aan Breitbart, een nieuwswebsite die volgens haar oprichter Andrew Breitbart een tegenwicht biedt tegen de “mainstream liberale media”. Breitbart is controversieel, oerconservatief en voedt de onderbuik van de VS. In 2012 – na de dood van Andrew Breitbart – nam Bannon er de leiding. De nieuwssite gaat prat op titels die vaak op of over het randje gaan. Abortuscijfers vergeleken ze met de Holocaust. Of nog: “Heb je liever een kind met kanker of een kind met feminisme?” Complottheorieën en populistische verhalen vieren er hoogtij. Bannon zelf werd beschuldigd van antisemitisme – door zijn tweede vrouw – van racisme, fascisme en misogynie. Toen Trump zijn kandidatuur aankondigde, schaarde de site zich voluit achter “de John Wayne van de Amerikaanse politiek”.
Brein van Trump
Meer nog: het is dankzij Steve Bannon dat Trump überhaupt in het Witte Huis zit. In augustus 2016 was het Bannon die als nieuwe campagneleider de toen kwakkelende Trump-campagne richting overwinning moest stuwen. En dat lukte ook. Het was Bannon die ervoor zorgde dat de miljardair erin slaagde om zich te profileren als kleine man die vecht tegen de elite. Na de verkiezing kreeg hij dan ook een sleutelpositie in het Witte Huis en in de Nationale Veiligheidsraad toebedeeld. Die aanstelling deed zowel vriend als vijand van Donald Trump bibberen.
Al van bij zijn start als strateeg van de Trump-administratie is het duidelijk dat Bannon voor een groot deel de koers bepaalt. Hij is de architect van het beruchte inreisverbod vanuit zeven moslimlanden, bijvoorbeeld. “Het brein van Trump”, zo wordt hij smalend genoemd. Die positie blijft hij ook na het zorgwet-debacle behouden, terwijl Paul Ryan almaar wankeler aan de andere kant van het Republikeinse spectrum staat.
“Shitlist”
Niet toevallig gooit een stuk op Breitbart nog meer olie op het vuur. Daarin staat dat de Republikeinen erover denken Paul Ryan te vervangen. Eens het zo ver is, is de eerste overwinning van Bannon een feit. Maar daar zal het wellicht niet stoppen. Volgens verschillende bronnen heeft Bannon Trump aangeraden een “shitlist” op te stellen: een lijst met Republikeinen die tegen het wetsvoorstel waren, om de loyaliteit aan de president in kaart te brengen. En om de volgende tegenstander uit te kiezen, misschien.