In Mechelen entiteiten verdwijnen
De Lijn staat aan de vooravond van een verregaande hervorming. Het aantal directeurs wordt fors afgebouwd en de autonome provinciale entiteiten verdwijnen. In de plaats komt een gecentraliseerde directie in Mechelen, die het kernnet met de belangrijkste busen tramlijnen rechtstreeks zal aansturen. Steden en gemeenten krijgen op hun beurt meer inspraak in de aanvullende buslijnen en het lokale vervoer. Zo bereidt De Lijn zich voor op de vrijmaking van de markt in 2020, en eventuele privéconcurrentie. Afgelopen donderdag deed directeur-generaal Roger Kesteloot zijn plannen uit de doeken tijdens een skypeconferentie met de vijf provinciale directies van De Lijn. Op last van de Vlaamse regering werkt Kesteloot aan een grondige herstructurering van zijn bedrijf. Tegen eind november moet de organisatie van De Lijn er helemaal anders uitzien.
De provinciale entiteiten, vandaag in grote mate autonoom, zullen verdwijnen. Hun bevoegdheden worden verdeeld over een versterkte centrale directie in Mechelen (die zich in de toekomst vooral met het kernnet van belangrijkste bus- en tramlijnen zal bezighouden) en een nieuw lokaal niveau (de vervoersregio’s).
Op dat lagere niveau moeten steden en gemeenten meer inspraak krijgen in secundaire buslijnen. Ze moeten daarnaast ook zelf kunnen instaan voor de exploitatie van belbussen of taxi’s om alle uithoeken van de gemeente te bedienen.
“Het is een dubbele beweging”, zegt een hooggeplaatste bron binnen De Lijn. “Enerzijds wordt werk gemaakt van een nieuwe bedrijfsorganisatie, anderzijds gaan we naar vervoersregio’s. Hoe dan ook zal het met minder personeelsleden moeten.” Volgens directeurKesteloot zal de reorganisatie onvermijdelijk voor banenverlies zorgen. Zo blijven er van de huidige elf directeurs wellicht maar zes of zeven over. Die zullen de centrale diensten moeten leiden.
N-VA
“Wat daarna in de provincies blijft, moet nog voor de zomer worden beslist”, zegt dezelfde bron. “Hoe dan ook is het duidelijk dat de N-VA, die vandaag via Ben Weyts en Marc Deschee- maecker De Lijn bestuurt, zo veel mogelijk wil centraliseren in Mechelen.”
De vakbonden reageren voorlopig afwachtend. “Ook wij hebben altijd gezegd dat er een waterhoofd zit bij De Lijn”, zegt Geert Witterzeel, secretaris bij ACV Openbaar Vervoer. “We weten ook nog niet goed waaraan we ons precies mogen verwachten. We hebben meer informatie gevraagd in het paritair comité en daar wachten we nu op.” Witterzeel maakt zich wel zorgen om de verschuiving over de nieuwe vervoersregio’s. Waar de grenzen van die regio’s zullen liggen, is voorlopig nog niet duidelijk. Al maanden circuleert het cijfer van 13 regio’s voor heel Vlaanderen. Limburg zou in dat scenario één vervoersregio vormen. Maar intussen doen ook geruchten de ronde over 19 regio’s. En dat zou kunnen betekenen dat Limburg in twee aparte vervoersregio’s zou worden verdeeld.
Besparingspolitiek
De vakbonden vrezen dat die vervoersregio’s niet dezelfde knowhow zullen hebben als de provinciale entiteiten. En ook TreinTramBus maakt zich daar zorgen over. “Dat de gemeenten een dikkere vinger in de pap krijgen, is een goede zaak”, zegt woordvoerder Jan Vanseveren. “Maar vandaag zijn er al problemen met het grensoverschrijdend vervoer tussen de vijf entiteiten. Hoe meer verschillende regio’s, hoe groter de kans dat die problemen toenemen.” Vanseveren wijst ook op de aanhoudende besparingspolitiek bij De Lijn. “In totaal wordt 61 miljoen euro bespaard deze legislatuur. Dat zal ongetwijfeld een impact hebben op het busaanbod.”
Concurrentie aangaan
Dat de hervormingen en bezuinigingen net nu gebeuren, is echter geen toeval. “Op de achtergrond speelt dat Europa tegen 2020 de vrijmaking van het busvervoer eist”, zegt dezelfde hooggeplaatste bron. “Sommigen zeggen dat De Lijn zich op deze manier klaarmaakt om de confrontatie met de privésector aan te gaan.” Ook Kesteloot zelf verwees daar vrijdag al naar in De Standaard. “De Vlaamse regering heeft duidelijk laten verstaan dat ons bedrijf na 2020, als de huidige beheersovereenkomst afloopt, een grondige vergelijking met de privésector mag verwachten.” Afwachten of De Lijn die toets zal doorstaan. Zo niet dreigt de privatisering.