Servische Europeaan of Servische Poetin?

Aleksandar Vucic

Met zijn klinkende overwinning in de eerste ronde van de Servische presidentsverkiezingen versterkt Aleksandar Vucic zijn greep op de macht. De voormalige extreme nationalist streeft tegelijk naar EU-lidmaatschap en nauwere banden met Rusland. Aleksandar Vucic (47, foto) haalde 55 procent van de stemmen, ver voor de liberale kandidaat Sasa Jankovic met 16 procent. Begin juni legt hij de eed af waarin hij ook zweert dat hij het Servische grondgebied zal bewaren “met inbegrip van Kosovo”. Hoe Vucic dat wil doen, is onduidelijk. Die dubbelzinnigheid past bij zijn weg van extreme nationalist naar voorvechter van lidmaatschap van de EU. “Ik ben veranderd en het land met mij”, zei hij in 2012 toen hij vicepremier werd. Tijdens de Bosnische oorlog (1992-1995) stond Vucic aan de kant van hitsers als Vojislav Seselj bij wiens Servische Radicale Partij (SRS) hij aansloot en speelde hij schaak met oorlogsleider Ratko Mladic, de slager van Srebrenica. “Als jullie één Serviër doden, doden wij honderd moslims”, is een uitspraak van Vucic uit juli 1995, toen Mladic’ militie de massamoord in Srebrenica beging. In 2010 erkende hij dat dat een “vreselijke misdaad” was. Twee jaar eerder verliet hij de SRS en werd medeoprichter van de SNS - inmiddels geassocieerd met de EVP. Daarna ging het snel voor de 2 meter lange basketbalfanaat. Sinds 2014 is Vucic premier. Hij won het vertrouwen van Westerse politici, voorop kanselier Merkel. Maar hij haalde ook de banden met Moskou aan, en weigerde zich aan te sluiten bij de Europese sancties tegen Rusland. Tegenstanders vrezen dat hij als president - eigenlijk een ceremoniële rol - zijn greep zal versterken door een stroman tot premier te benoemen. “Servië zet een stap naar een eenpartijstaat”, aldus de Servische mensenrechtenactiviste Sonja Biserko.