Niet erg, want ze hebben minder faalangst

Stress voor een moeilijk examen? Schrik voor een slecht rapport? Onze leerlingen hebben er veel minder last van dan hun leeftijdsgenoten in andere landen. Gemiddeld is 55 procent in de OESO angstig voor een test, zelfs al zijn ze goed voorbereid. In Vlaanderen is dat 35 procent. Dat hangt volgens experts samen met het gebrek aan ambitie van onze jongeren: wie hoog mikt, heeft meer schrik om laag te vallen. “Bovendien hebben we in Vlaanderen, in tegenstelling tot Frankrijk en Duitsland, geen centrale toetsen vanuit de overheid, die bepalen of een leerling over mag naar het middelbaar of de universiteit”, zegt onderwijskundige Martin Valcke (UGent). “Die leiden tot veel nervositeit. In Japan liggen de zelfdodingscijfers bij jongeren heel hoog. Er is een rechtstreeks verband met de enorme examendruk in dat land.” Toch mogen we niet alle vormen van ambitie op één hoop gooien. In het PISA-onderzoek kregen leerlingen vragen voorgeschoteld die de vergelijking maken met andere leerlingen, genre Ik wil een van de besten zijn van de klas. “Je kan ambitieus zijn omdat je de leerstof zo goed mogelijk wil begrijpen of omdat je beter wil zijn dan anderen”, zegt ontwikkelingspsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent). “Die laatste reden kan gepaard gaan met hoge verwachtingen van je ouders. Dat opent de deur voor angst. Zie je het als een uitdaging, zoals sporters, dan kies je ervoor een bepaald doel naar voren te schuiven. Dát is een gezonde vorm van ambitie.”