Aanslag cadeau voor Le Pen?
Franse kiezers trekken zondag naar stembus onder verscherpte bewaking
jaargang 1977, geboren in Amiens partij: tot 2009 socialisten, thans partijloos aanvoerder van beweging En Marche! oud-zakenbankier (Rothschild), onder president Hollande topminister van Economie hield lang spanning erin over kandidatuur, stapte pas in augustus uit de regering en in de race voerde campagne met linksliberaal hervormingsprogramma sinds de ‘val’ van François Fillon dé favoriet in de peilingen voor de eerste ronde getrouwd met zijn voormalige middelbare schoollerares (25 jaar ouder); geen kinderen jaargang 1954, afkomstig uit Le Mans (en zelf autofanaat) partij: Les Républicains oud-premier (onder president Sarkozy) stelde zich al in 2013 kandidaat, won tegen alle peilingen in de voorverkiezingen bij Les Républicains, tegen ex-president Sarkozy en ex-premier Juppé onthullingen Canard Enchaîné over nepjobs vrouw Penny (afkomstig uit Wales) en twee van hun vijf kinderen brachten campagne zware schade toe: was favoriet, nu op plaats drie in peilingen voerde campagne met uitgesproken conservatief programma, met ingrijpende sociaal-economische hervormingen (duur werkweek, pensioenleeftijd) jaargang 1955, geboren in Tanger (Marokko) partij: ooit trotskist, daarna tot 2008 socialist, daarna Parti de gauche, nu aanvoerder La France Insoumise (‘Frankrijk dat zich niet onderwerpt’) lid Europees Parlement was in 2012 al kandidaat, haalde toen 11 procent voerde campagne met radicaal-links programma, spiegelt zich aan radicale bewegingen als Podemos (Spanje) of aan wijlen Hugo Chavez (Venezuela) kwam de voorbije weken sterk opzetten in de peilingen jaargang 1968, geboren in Neuilly-sur-Seine als ‘dochter van’ partij: Front National Europees Parlementslid, sinds 2011 voorzitter FN haalde de extreemrechtse partij uit de greep van stichter papa Jean-Marie, die ze in 2015 zelfs aan de deur zette als onderdeel van de ‘dediabolisering’ van het FN haar campagne veranderde de voorbije weken sterk van toon: ze ging, na een ‘sociale’ start, weer stevig de nadruk leggen op de traditionele FN-thema’s migratie, islam, veiligheid stond tot voor kort op 1 in peilingen eerste ronde, recent voorbijgestoken door Macron; zou volgens alle peilingen wel de tweede ronde halen - maar niet het Elysée.
Is de aanslag op de Champs Elysées echt een ‘IS-cadeau voor Le Pen’ zoals een Duitse krant vrijdag titelde? En zullen de gevolgen voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen zondag inderdaad ‘huge’ (enorm) zijn zoals de Amerikaanse president Donald Trump prompt tweette?
PARIJS -
Afgaand op haar reactie na de aanslag lijkt de extreemrechtse kandidate de inschatting van de Amerikaanse president en Die Welt te delen. De aanslag, het profiel van de dader, de angst voor meer terreur: het komt allemaal perfect te pas in het Front-Nationalkraam. Vooral omdat de kandidate zelf de laatste campagnedagen al voortdurend uit dat vaatje tapte. Nog tijdens haar optreden in het ‘debat’ donderdagavond - de aanslag is net gebeurd - haalt Le Pen fel uit naar de falende terreurbestrijding. Vrijdagochtend op haar campagnehoofdkwartier gaat ze rechtstreeks in de aanval tegen de regeringen van links en rechts van de voorbije tien jaar die “alles gedaan hebben opdat wij de oorlog tegen het terrorisme verliezen”. Le Pen eist de onmiddellijke sluiting van de grenzen en de verwijdering van alle verdachte buitenlanders. Maatregelen die in haar programma staan maar die ze “nu per direct” ingevoerd wil zien.
Veiligheid
Ook andere kandidaten pakken het thema onmiddellijk op. De conservatief François Fillon en de links-liberaal Emmanuel Macron willen meer veiligheidstroepen. Macron zegt dat hij als president van de veiligheid zijn hoogste prioriteit maakt. “We zijn in oorlog. We hebben geen keuze: het is wij of zij”, herhaalt Fillon een oudere uitspraak. Uit de andere kampen klinkt kritiek op het ‘instrumentaliseren’ van de terreur. Premier Bernard Cazeneuve (binnenlandminister tijdens de aanslagen in Parijs en Nice) beschuldigt Le Pen ervan angst uit te buiten. “Ze roept op tot eenheid maar doet niets anders dan verdelen”, aldus Cazeneuve, die ook Fillon een veeg uit de pan geeft: “Hij zegt nu dat hij 10.000 extra agenten wil. Toen hij premier was, heeft hij er 13.000 geschrapt”.
Invloed
Of de aanslag, 48 uur voor de stembusgang, besluiteloze kiezers (ze zijn er met miljoenen) in één of andere zin beïnvloedt, “is niet met zekerheid te zeggen”, verklaarde vrijdag Frédéric Dabi, directeur van het gezaghebbende peilingsinstituut Ifop, aan Europe 1. “Bij de presidentsverkiezingen in 2012, een maand na de aanslagen van Mohamed Merah, waarbij 7 doden vielen, was er geen merkbare invloed op de uitslag”, aldus Dabi. Hij blijft voorzichtig: “De marge tussen de leidende kandidaten is zo klein en het aantal onbesliste kiezers zo groot dat niets zeker is.” In de laatste peiling die de Franse media mochten publiceren, stond Emmanuel Macron op 24 procent, Marine Le Pen op 22 procent, François Fillon op 19,5 en de radicaallinkse JeanLuc Mélenchon op 19 procent.
Vrees voor zondag
Vandaag zaterdag is er officieel windstilte. Maar voor Le Pen, Macron en Fillon was de campagne vrijdag al afgelopen. Ze schrapten alle geplande evenementen. Mélenchon zette zijn activiteiten verder omdat hij niet wil dat “terroristen de gang van de democratie beinvloeden”.
Die stembusgang krijgt zondag hoe dan ook een bijzondere sfeer. De voorziene veiligheidsmaatregelen wàren al enorm: 50.000 politieagenten en gendarmes gemobiliseerd voor de veiligheid in 67.00 stembureaus. Ze worden waar nodig versterkt, klinkt het vrijdag. Er komen echter geen gewapende agenten of militairen in de stembureaus (“strijdig met de geest van de democratie”).
De voorzitters van de stembureaus beschikken over een directe alarmlijn, vooral belangrijk op het platteland waar ze soms ver van een politiepost liggen. Bij de 365 stembureaus in Parijs komen er mobiele patrouilles, deels met medewerkers van security-firma’s. Ook in Nice - plaats van de bloedige aanslag op 14 juli - zal bij ieder bureau gewapende versterking staan.