“Onze mensen gaan zich gedragen”
BRUSSEL - CD&V en N-VA gaan weer lief zijn voor elkaar en nog twee jaar goed samenwerken, zo hebben ze deze week afgesproken onder het toeziend oog van de premier. “Onze mensen gaan zich gedragen”, belooft ook minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA), die vindt dat “Zuhal dat beter niet had gezegd”. Ook Theo Francken heeft van Jambon de goede raad gekregen om tussen het schrijven en versturen van een tweet even in het toilet te pauzeren. Eigenlijk wil Jambon graag vertellen dat deze regering ook van alles heeft gerealiseerd. “Maar door ‘de sluier’ van het gekibbel die daar nu over ligt, ziet niet iedereen dat.”
Wat was dat de laatste weken allemaal tussen jullie en CD&V?
“Ik noem dat gekrakeel.” Heeft Wouter Beke overdreven met zijn reactie en zijn eis voor excuses? “Hij heeft gezegd wat dat met hem deed. Iedereen reageert daar anders op. Zuhal Demir had dat (CD&V is een moslimpartij, Beke beschouwt moslims als kiesvee, nvdr) ook beter niet gezegd. Het was komkommertijd, dus was dit wereldnieuws in Vlaanderen. Er zijn wel belangrijker dingen dan deze akkefietjes.” Hebben jullie Demir tot de orde geroepen? “We hebben haar gezegd dat het taalgebruik gebru van een regeringslid anders is dan dan d dat van een parlementslid. Ze besefte
dat zelf ook wel.” Ze had al eerder gezegd dat ze haar woordgebruik zou aanpassen, maar het lukt haar blijkbaar niet. Wat hebben jullie nu met de premier en met CD&V afgesproken? “Dat niemand - behalve de oppositie - er garen bij spint als dit gebekvecht blijft duren.” Waarom heeft Demir zich eigenlijk niet geëxcuseerd bij Beke? Ze kennen elkaar goed, ze zaten naast elkaar in de Kamer, ze lachten veel samen en hij heeft haar nog een bos bloemen gestuurd toen ze staatssecretaris werd. ‘Sorry, Wouter’ zeggen, is toch niet moeilijk? “De CD&V heeft eerder ook al enkele scudraketten onze richting uitgestuurd.” Aan wie denkt u dan? Aan Eric Van Rompuy? “We gaan dat lijstje niet afgaan. Maar wat had je gehad aan excuses van Zuhal? Moesten we excuus na excuus afwerken? We hebben gezegd: daar gaan we niet mee beginnen. We gaan als volwassen mensen met elkaar omgaan.” Is er nog een stemming voor haar beleidsverklaring? “Ja. Strikt genomen hoeft dat niet, maar het is bij de beleidsverklaringen van andere collega’s ook gebeurd. Het zou flauw zijn om te zeggen: deze keer niet.” Gelooft u zelf dat jullie gaan stoppen met kibbelen?
“Ja.”
Tot wanneer?
“Wat mij betreft tot 2019.” Waarom gaat het eigenlijk niet tussen jullie en CD&V? “Dat klopt echt niet. Er zijn veel dossiers waar we aan hetzelfde zeel trekken en andere die we inhoudelijk anders benaderen. Eigenlijk hebben jullie journalisten toch een rare stiel. Wij zeggen dat we een akkoord hebben en jullie proberen al meteen te zoeken naar nieuwe verdeeldheid. We hebben elkaar nu diep in de ogen gekeken en we hebben beslist om het over een andere boeg te gooien.” Jullie hebben een politiek programma dat bij elkaar past, waar loopt het telkens fout? “We kunnen interviews doen over het verleden, dat is dan historisch onderzoek. Of we kunnen het hebben over de toekomst.”
Wat is de toekomst dan? “Dat er nog moeilijke werven voor ons liggen, maar we hebben ook al veel gedaan. We zijn gestart met een structureel begrotingstekort van 2,9 procent en we zullen uitkomen eind 2017 op - 0,9 procent. Twee derde van het traject hebben we dus al gereden, meer dan 8 miljard is er al weggewerkt. Die volgende 5 miljard besparen we in twee jaar in plaats van in één.” Dus jullie zoeken dit jaar 3,5 miljard en volgend jaar 1,5 miljard? Dan zitten jullie aan de Europese normen?
“Ja.”
Maar bij de start van de regering
hebben jullie je sterk gemaakt dat jullie de begroting in evenwicht zouden houden. Jullie zijn nu al gebuisd voor jullie hoofdvak, zoals sp.a zegt.
“Nee, je bent gebuisd als je minder dan de helft haalt, we hebben zoals gezegd nu al twee derde van het traject afgelegd. Is dat nu weer wereldnieuws? Dat je het evenwicht haalt in 2019 in plaats van in 2018? Hoe lang is het geleden dat een regering in drie jaar het begrotingstekort met 2 procent heeft doen zakken? En in diezelfde periode hadden we een asielcrisis, terroristische aanslagen, plus de groeivertraging veroorzaakt door de Brexit.”
Die Brexit is er nog niet.
“De nationale bank heeft door de aankondiging van die Brexit wel de groeicijfers naar beneden bijgesteld, van 1,4 procent naar 1,2 procent. Dat maakt een heel verschil voor onze begroting. Weet je dat we al meer dan 1 miljard hebben geïnvesteerd in veiligheid en dat de asielcrisis ons een half miljard heeft gekost?”
Maar jullie zullen dus vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen nog moeten besparen?
“We zijn een regering die niet bezig is met verkiezingen maar met het socioeconomische evenwicht.” Wij hebben anders wel de indruk dat jullie toch vooral met verkiezingen bezig zijn. “Verkiezingen zijn nooit weg in de politiek, maar mag ik u er op attent maken dat we ook al jobs hebben gecreeerd, de economie hebben doen groeien, het begrotingstekort doen zakken...”
Welke werven staan er nog op het programma?
“In de pensioenen is al veel gebeurd, maar er zijn nog mogelijkheden. Net zoals in het creëren van jobs. De tax shift heeft voor sommige sectoren geen effect, ik denk daarbij aan de bouw. Daar kunnen we nog wat aan doen. Verder is er de vennootschapsbelasting, die al een halfjaar panklaar ligt.”
Aan die vennootschapsbelasting is een meerwaardebelasting gekoppeld.
“Een van de vier regeringspartijen (CD&V, nvdr) koppelt dit er aan. De personenbelasting is al hervormd, de vennootschapsbelasting willen we hervormen, de kapitaalbelasting (spaarboekjes, aandelen, beleggingen, nvdr) kan een volgend luik vormen. Over rechtvaardige fiscaliteit kan zeker gesproken worden. Op dat vlak willen we op zoek naar een akkoord. Maar een meerwaardebelasting die gericht is op de één procent rijken, maar in de praktijk vooral de middenklasse zal treffen - zeker in Vlaanderen - is niet zo’n intelligent systeem.”
Maar waarom vinden jullie dan geen compromis? Is die meerwaardebelasting er toch niet vooral om de hervorming van de vennootschapsbelasting tegen te houden? Zegt CD&V: N-VA, jullie mogen niet scoren?
“Elke partij - ook in de oppositie - vindt dat die hervorming er moet komen. Tot nu toe zijn we al uit elk dossier geraakt, uit dit ook.”
Maar die vennootschapsbelasting ligt al een jaar op tafel.
“Nee, in april 2016 heeft Johan Van Overtveldt de opdracht gekregen om een voorstel uit te werken. Dat heeft hij in september gedaan.”
Gaan jullie hier nog voor de zomer mee klaar zijn?
“De hervorming van de vennootschapsbelasting is belangrijk om het totaalplaatje van de begroting rond te krijgen, want het zal onze economie stimuleren. Want dan kunnen we wieden in die hele mumbo jumbo aan fiscale aftrekposten en het basistarief van 34 procent verlagen. Buitenlandse investeerders kijken nu in de eerste plaats toch naar dat tarief en sommigen schrappen België meteen van de lijst.”
Wat had je gehad aan excuses van Zuhal? Moesten we excuus na excuus afwerken? Wij willen rond geen enkele partij een cordon sanitaire. Niet rond het Vlaams Belang, niet rond de extreem-linkse PTB. Maar je moet natuurlijk wel kunnen regeren met iemand
Aan welk tarief denken jullie dan?
“Aan iets tussen de 20 en de 25 procent, dan zijn we concurrentieel met onze buurlanden.”
Viseren jullie met het afschaffen van aftrekposten de multinationals? Of de Marc Couckes, waar we er heel weinig van hebben?
“Niemand wordt geviseerd. De multinationals zorgen voor 30 procent van de jobs in dit land, dus die gaan we zeker niet buitengooien. Maar het is ook onaanvaardbaar dat er multinationals zijn die geen belastingen betalen, gelukkig zijn er dat maar een paar. Want de verhalen die hierover worden verspreid, zijn vaak vertekend. Kmo’s verdienen in elk geval meer ondersteuning, daar is ook iedereen het over eens. We zullen dus bekijken hoe we naar een rechtvaardiger fiscaliteit kunnen gaan.”
De activering van het spaargeld dat de Open Vld wil, zit ook in dat akkoord?
“We zoeken naar een goede formule, in dat dossier zie ik weinig grote discussies oplaaien.” De themaministerraden die de premier deze week samen met de verzoening heeft aangekondigd, vinden alle drie nog voor deze zomer plaats?
“In mei, juni en juli. In mei starten we met het thema veiligheid, justitie en asiel.”
Een tip: vraag Zuhal Demir om een rokje te dragen en in de wind te gaan staan. Toen Verhofstadt indertijd ook van die themaminsterraden hield, ging alle aandacht naar het opwaaiende rokje van Freya Van den Bossche.
“Dat gaan we echt niet doen.”
Zijn jullie tevreden over de resultaten van deze regering tot nu toe?
“We hebben goede resultaten, daar zijn ook IMF en OESO het over eens. Maar die moeten beter naar buiten brengen. Maar de sluier die over het kibbelkabinet ligt, maakt dat niet iedereen dat ziet. Daarom is het goed dat we eens diep in elkaars ogen hebben gekeken. Theo Francken heeft de asielcrisis goed aangepakt, Koen Geens is goed bezig op Justitie, we hebben meer geïnvesteerd in de veiligheid,...”
U zegt niets over Maggie De Block (Open Vld) en niets over Kris Peeters (CD&V).
“Alle respect voor Maggie De Block, die bijna een miljard bespaart op sociale zekerheid. Kris Peeters heeft zijn wet voor wendbaar werk er door gekregen. Die collega’s doen hun job goed, maar soms gaan er moeizame discussies aan vooraf.”
Is het mogelijk dat CD&V liever heeft dat mensen dit niet weten? Willen ze dat jullie je verbranden in de regering?
“Ik ga daar geen verklaringen over doen, want dat zou de prille afspraken weer hypothekeren. Als je de bedoeling van de CD&V wil kennen, moet je dat aan hen vragen. Onze bedoeling is in elk geval om het regeerakkoord uit te voeren.”
Zijn die discussies de reden dat jullie verliezen in de peilingen?
“Ik denk dat kibbelaars niet beloond worden. Dat er een correctie komt op de topscore van 32 procent is niet verwonderlijk, want we zijn sindsdien in de federale regering gestapt.”
Waarom is regeringsdeelname voor N-VA moeilijk?
“In de Vlaamse regering in elk geval niet. Daar zitten we ook al in zo lang als de partij bestaat. Maar deze federale regering is natuurlijk geen evidente constructie. Goed, de prijzen worden aan de meet uitgedeeld en we hebben nog twee jaar te gaan.”
Is een heruitgave van deze regering denkbaar?
“In de politiek is alles denkbaar, maar dat hangt van de kiezer af.”
Dus in 2019 gaan jullie met een communautair programma naar de stembus trekken?
“Ja, want dat is net het DNA van onze partij. We gaan altijd met een communautair luik naar verkiezingen.”
Vorige keer anders niet.
“Klopt niet, de helft van ons programma ging over het communautaire.”
Maar het was ook duidelijk dat jullie dit niet op tafel zouden leggen bij de regeringsonderhandelingen.
“Helemaal niet. Je beschuldigt ons nu van kiezersbedrog. Maar we hebben aan de onderhandelingstafel bekeken wat onze mogelijkheden zijn.”
Confederalisme dus. Dat worden moeilijke regeringsonderhandelingen.
“Zet die laatste peilingen eens om in een coalitie? Je zit met versnippering. Als we voortgaan op de peilingen, wordt de PS een partij zo groot als de anderen. In Wallonië is een aardverschuiving bezig.”
Een centrum-rechts Vlaanderen versus een centrum-links Wallonië, wat gaan we daar mee doen?
“Of zelfs een extreem-links Wallonië. Een confederalistisch model kan veel oplossen. Als zij naar links willen en wij naar centrum-rechts, geef dan zo veel mogelijk socio-economische bevoegdheden aan de deelstaten. Dat is een oplossing voor de versnippering.”
Moet er een cordon sanitaire komen rond PTB?
“We willen dat rond geen enkele partij, ook niet rond het Vlaams Belang. Maar je moet natuurlijk met iemand kunnen regeren. En er zijn geen goede voorbeelden van communistische regeringen.”
En kunnen jullie regeren met de PS?
“Als we met de PS regeren, dan zal het zijn om het confederalisme door te voeren.”
Wat vindt u van de moskee van Beringen?
“Ook daar is het debat vertroebeld. Staatsveiligheid heeft niet de opdracht om te bekijken of een moskee aan de erkenningscriteria voldoen. Dat is de bevoegdheid van minister Homans (N-VA). Staatsveiligheid moet wel rapporteren over wat er gebeurt.”
Koen Geens, Maggie De Block, Kris Peeters,... die collega’s doen hun job goed
Is Staatsveiligheid uit zijn rol gevallen?
“Nee.”
Homans?
“Ook niet.”
Waar ging die discussie dan over?
“Die duiding die ik net heb gegeven is door elkaar geklutst. Bovendien was het vakantie.”