Het is nog niet gedaan
Parlementsverkiezingen juni worden derde ronde Franse presidentsverkiezingen
Wie er op 7 mei ook door de Fransen verkozen wordt tot president, Emmanuel Macron of Marine Le Pen, hij of zij zal op zoek moeten naar een parlementaire meerderheid in de verkiezingen voor de ‘Assemblée nationale’ op 11 en 18 juni. Omdat de kandidaten van de beide grote machtsblokken in het parlement al uitgeteld zijn, worden de parlementsverkiezingen meer dan ooit de ‘derde ronde’ van de Franse presidentsverkiezingen. De Franse president mag dan al een van de machtigste staatshoofden ter wereld zijn, zijn of haar macht is niet onbeperkt. De Franse grondwet geeft de president ruime bevoegdheden inzake buitenlands beleid en defensie, maar inzake wetgeving bijvoorbeeld heeft de eerste minister meer te zeggen. Als de president kan regeren met een eigen meerderheid is dat geen probleem want uiteraard is de president ook de baas binnen de partij. Maar als het staatshoofd geen meerderheid heeft in het parlement en moet werken met een vijandige regering, draait het systeem veel minder soepel. Dat is tot nu toe twee keer gebeurd: in de jaren ‘80 zat de linkse president François Mitterrand enkele jaren opgescheept met de rechtse regering van premier Jacques Chirac. Diezelfde Jacques Chirac moest enkele jaren later als rechtse president werken met de linkse regering van premier Lionel Jospin. Die periodes van ‘cohabitation’ zijn niet de beste uit de Franse politieke geschiedenis.
Het bijzondere deze keer is dat de beide kandidaten die de tweede ronde van de presidentsverkiezingen gehaald hebben geen parlementaire groep achter zich hebben. Emmanuel Macron is een politieke neofiet wiens partij En Marche! nog in oprichting is. Het Front National van Marine Le Pen bestaat weliswaar al 45 jaar maar door het Franse kiessysteem heeft de partij momenteel vier députés en senatoren op een totaal van 925.
In allerijl
Over de kansen van het Front National bij de parlementsverkiezingen kunnen we kort zijn. Het is zeer onwaarschijnlijk dat Marine Le Pen de volgende Franse president wordt, maar het is nog veel onwaarschijnlijker dat haar partij in juni een volstrekte meerderheid zou halen in de Assemblée, en totaal ondenkbaar dat er een andere partij te vinden zou zijn die een coalitie wil aangaan met extreemrechts.
Voor Emmanuel Macron, straks vrijwel zeker de jongste president ooit in Frankrijk, liggen de zaken anders. Macron heeft nauwelijks een politiek verleden. Hij werd door president Hollande binnengehaald als economisch adviseur en werd in 2014 minister van Economie. Vorig jaar stapte hij op als minister en stichtte zijn eigen politieke beweging En marche!. Nu hij wellicht veel vroeger dan hij zelf had durven dromen in de koppositie ligt om president te worden, moet Macron in allerijl een partij uit de grond stampen.
Hij heeft zich al sterk gemaakt dat hij in alle 577 kiesomschrijvingen een kandidaat zal hebben, van wie zeker de helft ‘nieuwe gezichten’ zullen zijn. Maar die nieuwe gezichten gaan het dan wel moeten opnemen tegen bekende gezichten van links of rechts. Macron moet ook opletten dat hij niet wordt doodgeknuffeld door links. Uittredend president François Hollande kondigde gisteren aan dat hij in de tweede ronde Macron zal stemmen, oud-premier Manuel Valls en veel andere socialistische kopstukken kondigden dat al vóór de eerste ronde aan. Het lijkt er ook op dat Macron een deel van de rechterzijde binnen de PS zal kunnen recupereren. De partij zit na de historisch lage score van haar presidentskandidaat Benoît Hamon in een diepe crisis en loopt het risico uiteen te vallen. Manuel Valls liet gisteren al horen dat hij niet inziet hoe de linker- en de rechtervleugel van de PS nog te verzoenen zijn.
Crisis
Bij rechts is het een ander verhaal. Ook dat blok van twee partijen (Les Républicains en de UDI) is in crisis nu rechts voor het eerst in de geschiedenis van de Vijfde Republiek de tweede ronde niet gehaald heeft, maar zij kunnen eensgezind de schuld in de schoenen van François Fillon schuiven. Gisteren waren de kopstukken nog volop ruzie aan het maken, maar het lijkt erop dat rechts erop gaat gokken de parlementsverkiezingen in juni te winnen, en president Macron te dwingen tot een cohabitation. Net als de presidentsverkiezingen verlopen de verkiezingen voor de Assemblée Nationale in Frankrijk in twee ronden in elk van de 577 kiesomschrijvingen. Kandidaten die in de eerste ronde meer dan 12,5 procent halen mogen door naar de tweede ronde, en daar wint die met de meeste stemmen. De Franse Senaat wordt onrechtstreeks verkozen.