De volmaakte onderdelen

Nooit eerder meegemaakt, dat we zo lang van de bloesems van onze kerselaar hebben kunnen genieten. Andere jaren verwelken ze soms al na enkele dagen. Maar door het aanhoudende frisse weer blijven ze nu al weken als een grote wolk van ongeremd roze in de tuin hangen.

Het hoogseizoen van de kersenbloesems is eindelijk voorbij. Als gekleurde sneeuwvlokken dwarrelen ze nu neer. Geen enkel van de vallende bloempjes springt in het oog, ze lijken allemaal op elkaar.

* * *

Een perfect gevormd onderdeel van een motorfiets bestaat niet, en zal ook nooit bestaan.

Robert M. Pirsig (1928-2017), ‘Zen and the Art of Motorcycle Maintenance’ (ed. 2005), p. 100

* * *

Er is de afgelopen week heel wat gebeurd. Oplopende spanning tussen wereldmachten, bekvechten onder politici, conflicten tussen bekende mensen. Het is waarschijnlijk allemaal belangrijker dan wat er in mijn eigen leven gebeurt.

Ik dreig erdoor afgeleid te worden. Het kost me moeite om mijn aandacht te verleggen naar de alledaagse belevenissen die me verbinden met normale mensen, of die nu in Noord-Korea wonen, in het Witte Huis of in m’n eigen dorp.

Het is moeilijk kiezen tussen alle gebeurtenissen waarover ik wil schrijven. Ik zou kunnen vertellen dat een oude vriend van me opa is geworden; of een kennis is heengegaan op rijpe leeftijd; of de schrijver van een boek dat ooit een belangrijke rol in m’n leven heeft gespeeld ons ook heeft verlaten; dat een vriend me schreef dat het stukje muziek dat ik hem stuurde deugd heeft gedaan; of de nachtvorst lelijk heeft huisgehouden waardoor ik nu voor enkele bomen en struiken vrees. Als dwarrelende kersenbloesems dansen al deze onderwerpen voor m’n ogen.

* * *

Enkele dagen geleden overleed de Amerikaan Robert M. Pirsig, auteur van een cultboek uit de jaren ’70, ‘Zen en de Kunst van het Motoronderhoud’. Een autobiografisch werk dat destijds doorslaggevend is geweest voor mijn studiekeuze en latere carrière. Neen, motortechnicus ben ik niet geworden.

* * *

In m’n onderwerpenlijst ontbreekt nog een YouTubefilmpje dat ik pas terugvond. Het is niet enkel leuk door de pianomuziek die te horen is, maar ook om Maki Namekawa, de Japanse pianiste, bezig te zien. Namekawa speelt een etude van de Amerikaanse componist Philip Glass. Toegankelijke avant-gardemuziek die eenvoudig klinkt, maar allesbehalve makkelijk is om zelf te spelen.

Een van de twintig etudes sprak me twee jaar geleden meer aan dan de andere, stak er een eind bovenuit. Ik stuurde het YouTube-filmpje toen naar m’n vrienden. Vandaag bekeek ik de opnames met Namekawa opnieuw en vond ze eigenlijk allemaal prachtig, maar die ene die me toen het meest geraakt had, kon ik niet terugvinden. Was het Etude nr.9, of nr. 20, 6 of 12, 11? Uit m’n e-maillijst van oude verstuurde berichten, bleek dat het de twaalfde moest zijn. Ik luisterde opnieuw en vond deze compositie nog altijd aantrekkelijk maar daarom niet mooier dan de andere.

Wat was er tussen twee jaar geleden en nu gebeurd? Waarom maakte ik toen een onderscheid dat ik nu niet meer kon horen? Het deed me aan de kersenbloesems denken, waarvan geen enkele in het oog sprong.

* * *

Wat ‘sakura’ (kersenbloesems) voor Japanners betekenen, zullen wij nooit helemaal kunnen vatten. Een haiku over ‘sakura’ voor de column vinden had een koud kunstje moeten zijn.

Van de beroemde dichter Issa alleen al, bestaan honderden haiku’s over kersenbloesems. Ik selecteerde er eerst die uit zonder verwijzingen naar typisch Japanse dingen die wat uitleg nodig hebben. Bleef nog de helft over. Hoe meer haiku’s ik las, hoe meer ze allemaal hetzelfde verhaal leken te vertellen, over leven en dood. Iemand die wijs genoeg is zou misschien alle haiku’s tot één enkele moeten kunnen terugbrengen, bedacht ik, tot dé perfecte haiku. Zoals dat volmaakte motoronderdeel van Pirsig.

* * * kersenbloesems sterven - de nachtegaal zingt, ik treur

* * *

Zoeken naar de perfecte haiku, naar het perfecte motoronderdeel of de mooiste kersenbloesem is een queeste die nooit iets zal opleveren.

Enkel het inzicht dat verslenste bloesems op de mesthoop niet van de uitbundig lachende bloemen op een boomtak verschillen, kan het einde van de zoektocht betekenen.

Good luck en tot ziens.

Door Frans BAERT

Aflevering nr. 1391

Kobayashi Issa (1763-1828)

Uw trouwe dienaar, FB