300 handcarwashes “Draaischijven voor uitbuiting en mensenhandel”
Tien jaar geleden vond je ze haast nergens, maar vandaag lijkt de opmars van de handcarwash - waar uw wagen voor een habbekrats manueel wordt gewassen - niet meer te stuiten. Met meer dan 300 handcarwashes in Vlaanderen is de sector uitgegroeid tot een mi
Al meer dan vijftien jaar baat Johan Maris (52) op Schurhoven in SintTruiden carwash ‘Smart Bubbles’ uit. “Het is hard werken, continu investeren en de overheid legt ons strenge regels op. Maar tot voor kort verdiende ik goed m’n boterham.” De laatste jaren zag Johan zijn omzet echter gevoelig dalen. “Niet toevallig sinds hier in de buurt een aantal handcarwashes zijn neergestreken”, zegt de ondernemer, die samen met een aantal collega’s de oneerlijke concurrentie aan de kaak wil stellen. “Voor vijftien euro wordt in die handcarwashes de binnenen buitenkant van uw wagen door vijf mensen tegelijk onder handen genomen. Tien euro als je enkel de buitenkant laat wassen. Dat is economische waanzin en enkel mogelijk dankzij illegale arbeid. De overheid moet ingrijpen, want anders blijft er binnenkort geen enkele traditionele carwash meer over.” Dat handcarwashes een relatief recent fenomeen zijn, bevestigt een studie van het VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek), dat de sector in 2002 onder de loep nam. “Handcarwashes bestaan vandaag nog niet in Vlaanderen, enkel in Nederland”, besloten de onderzoekers destijds. Vijftien jaar later lijkt de opmars van de handcarwash niet te stoppen: het totale aantal in Vlaanderen wordt op zo’n driehonderd geschat, al heeft niemand precieze cijfers. Sandro Fedrigo, medezaakvoerder van carwash Softwash Express in Hasselt, beaamt de malaise. “Naast inbreuken op de sociale wetgeving ( zie kader, red.) is vooral het gebrek aan rechtvaardige milieuregelgeving een probleem. Daardoor strijden we met ongelijke wapens.” Wie in Vlaanderen een carwash opent die dagelijks tien of meer auto’s over de vloer krijgt, moet zich in principe aan strenge milieunormen houden. “Dan val je zoals ons, en alle andere wasstraten, in milieuklasse 2. Dat betekent dat wij verplicht een vloeistofdichte vloer moeten plaatsen zodat het afvalwater en slib kunnen worden verzameld. Het vuile water wordt gerecycleerd, terwijl we het slib door een erkende firma laten ophalen. Enkel dat laatste kost een gemiddelde carwash gemakkelijk 4.000 euro per jaar. Daarnaast gelden er bijzonder strenge normen voor de chemische producten die we gebruiken.”
Achterpoortje
In principe zouden ook handcarwashes zich aan die regels moeten houden. “Helaas kent de Belgische wetgeving een bijzonder interessant achterpoortje”, weet Johan. “Wie maximum negen auto’s wast, valt in de veel soepelere milieuklasse 3 ( zie blz 4, nvdr). Die zaken worden enkel door de gemeente gecontroleerd en hoeven zich op milieuvlak aan bijna geen enkele regel te houden. Afvalwater lozen ze vaak ongefilterd in het riool.” Gevolg is dat de overgrote meerderheid van de handcarwashes zich registreert als klasse 3-bedrijf, ongeacht het werkelijke aantal gewassen auto’s. Sinds 1 januari is de wetgeving voor zaken die binnen klasse 3 vallen weliswaar aangescherpt, maar volgens Roland Jeronimus, uitbater van carwash West-Grijpen in Tienen, blijft de regelgeving een maat voor niets. “Hoewel ook handcarwashes nu hun afvalwater moeten opvangen, heeft geen enkele uitbater zijn infrastructuur aangepast. Dat kan ook niet, want die zaken zitten meestal op gehuurde locaties. Ze verdwijnen even snel als ze gekomen zijn en wisselen om de haverklap van eigenaar. Omdat het zo simpel is om een handcarwash op te richten - met een spons en emmer kom je al een heel eind - leent de sector zich perfect voor misbruik.”
Rechtszaak tegen overheid
Jeronimus pleit al jaren voor een eerlijkere wetgeving. “Er zijn uiteraard handcarwashes die de regels wél respecteren, maar een groot deel gedraagt zich als criminele organisaties: ze betalen hun werknemers in het zwart of werken met een structuur van meewerkende aandeelhouders, waardoor het personeel als schijnzelfstandige feitelijk voor niets werkt. Dat kan
Mijn omzet is gevoelig gedaald, niet toevallig sinds hier in de buurt een aantal handcarwashes zijn neergestreken
Johan Maris
ook moeilijk anders. Als eigenaar van een goed draaiende wasstraat kan ik met moeite één of twee werknemers vast in dienst nemen. Maar handcarwashes slagen er op magische wijze in om op elk moment van de dag vijf man personeel te hebben klaarstaan.” Omdat de overheid volgens Roland weinig of niets onderneemt, plant hij binnenkort juridische stappen. “Na jaren van brieven schrijven aan de bevoegde ministers is de maat vol. Ik ben nu op zoek naar collega’s die mee willen procederen. Ik plan een rechtszaak tegen de overheid wegens nalatigheid.”
Klacht
Henri Rynders, die samen met zoon Dimitri ‘Hasselt Car Wash’ uitbaat, diende vorige week al een klacht in tegen een pas geopende Hasseltse handcarwash, die nota bene is ondergebracht in het pand waar Henri vijf jaar geleden moest opkrassen met zijn automatische wasstraat. “Wij kregen geen vergunning meer omdat onze zaak in een woonzone lag.” Groot was dan ook Henri’s verbazing toen twee weken geleden op precies dezelfde locatie een handcarwash de deuren opende. “De stad werkt met twee maten en twee gewichten”, vindt Henri, die een bezwaarschrift indiende bij de Hasseltse milieudienst. “Blijkbaar heeft deze handcarwash zich geregistreerd als klasse 3-bedrijf, waardoor ze geen vergunning nodig hebben. Zolang ze minder dan tien auto’s per dag wassen, staat ook de milieudienst machteloos. Maar hier laat ik het niet bij. Dat bezwaarschrift was nog maar de eerste stap. Zodra ik meer dan tien wagens tel, volgt een nieuwe klacht.”