“Plotse overgang naar proefdiervrij onderzoek is niet realistisch”
In het Vlaams parlement vond onlangs een hoorzitting plaats over proefdieronderzoek. Onze noorderburen voeren namelijk een ambitieus beleid om tegen 2025 nauwelijks nog proefdieren te gebruiken. Waarom 2025? Een expert uit Nederland stelt dat dit vooral psychologisch is. “Wetenschappers zijn bijzonder slim”, klonk het. “Als ze gedwongen worden om het zonder proefdieren te doen, vinden ze binnen de kortste keren wel een alternatief.” Zo’n uitspraak klinkt ondoordacht. Prof. Vera Rogiers van de VUB gaf een duidelijk pleidooi over alternatieven in toxicologisch onderzoek, maar zei ook dat in dit onderzoeksdomein proefdieren voorlopig nog steeds noodzakelijk zijn.
Het is belangrijk eerst te begrijpen onder welke omstandigheden proefdieren worden ingezet, vooraleer nieuwe regels in te voeren. Wetenschappers willen actief bijdragen aan het oplossen van prangende medische vragen, maar dat wil niet zeggen dat ze onverschillig zijn voor dierenleed. Als alternatieven beschikbaar zijn, zijn zij bovendien verplicht om ze toe te passen. Alternatieven worden volop gestimuleerd: het is doorgaans veel goedkoper en levert ook minder variatie op. Proefdieren blijven helaas nodig om complexe biologische processen in kaart te brengen. Natuurlijk willen we daarbij op een verantwoordelijke wijze en met respect voor dierenwelzijn te werk gaan. Dankzij strikte wetgeving, mede afgedwongen door dierenrechtenactivisten, worden proefdieren in Europa veel beter behandeld dan op vele andere plaatsen in de wereld.
Met een groep jonge wetenschappers hebben we onlangs het Infopunt Proefdieronderzoek opgericht, een communicatieplatform over proefdieronderzoek. Ook universiteiten en bedrijven realiseren zich dat transparantie belangrijk is. Talloze initiatieven, bijvoorbeeld de Science March die vorige week plaatsvond in Brussel en elders, tonen aan dat wetenschappers de dialoog willen aangaan met het publiek. Eén ding is duidelijk: de dierproevenproblematiek is complex, en met oneliners en straffe krantenkoppen , lossen we het niet op. Proefdiervrij onderzoek is een streven, maar een plotse overgang is niet realistisch en zou de volksgezondheid en onze kennismaatschappij bedreigen. Politici en journalisten, laten we alstublieft die slogans achterwege laten en de complexiteit van biomedisch onderzoek onder ogen zien. Doordacht beleid zal de meeste vruchten afwerpen.