Hoe vat je zo’n boek samen

Brockman?

John Brockman (76) is een uitgever van wetenschappelijke werken. Hij is de beheerder van de website Edge, een debatcentrum voor schrijvers, wetenschappers en filosofen. De edge betekent hier: de rand, de grens, het uiterste van de gevestigde kennis.

Kerstmis 1997 kwam hij op het idee zijn netwerk elk jaar een prikkelende vraag te stellen. Uit de honderden antwoorden koos hij er 150 à 200 uit en maakte er een lijvig en goedkoop boek mee. In 2015 luidde de titel ‘Wetenschappelijk onkruid- 179 hardnekkige ideeën die vooruitgang blokkeren’, vorig jaar was dat ‘Machines die denken - Invloedrijke denkers over de komst van kunstmatige intelligentie’. De Edge-vraag dit jaar luidt: ‘Wat beschouw jij als het interessantste recente wetenschappelijke nieuws? Waarom is het belangrijk?’ Achter alles wat Brockman doet, zit ook de drijfveer om de absurde scheiding tussen de exacte en de humane wetenschappen weg te werken, geleerden en kunstenaars, scheikundigen, wiskundigen, psychologen en filosofen samen te brengen. Zo krijg je als auteurs een theoretisch fysicus, een hoogleraar geografie, een evolutionair bioloog of futuroloog, maar ook een beeldend kunstenaar (James Croak), een curator van de Serpentine Galleries in Londen (Hans-Ulrich Obrist) of een conceptueel kunstenaar die veel met magneten werkt (de Zuid-Koreaanse Koo Jeong A). Of Peter Gabriel - singer-songwriter, musicus, mensenrechtenactivist: “De essentie van wie we zijn ligt besloten in onze gedachten en onze herinneringen, en we staan op het punt die als een conservenblikje te openen en uit te storten over een slapende wereld. Misschien moeten we ‘zwemlessen‘ bedenken om ons te leren hoe we open, eerlijk en kwetsbaar moeten zijn, klaar om ons in deze wereld van zichtbare gedachten te bewegen.”

Parels?

193 topgeesten, al dan niet briljant, die ‘hun nieuws’ brengen; je kunt een heel jaar met zo’n boek doorbrengen. Fysicus Freeman Dyson is gefascineerd door de Dragonfly (libel), een telescoop die met 400 mm-lenzen is uitgerust, zodat die lijkt op het samengestelde oog van een libel. En duizend keer goedkoper is dan de klassieke telescoop. De Dragonfly heeft al 47 nieuwe sterrenstelsels ontdekt. De bijdrage van hoogleraar antropologie Robert Trivers bestaat uit drie zinnen: “Overal ter wereld smelten gletsjers in een ongekend tempo. Overal ter wereld zullen gletsjers in een ongekend tempo blijven smelten. Probeer maar eens te leven met een zeespiegel die gemiddeld meer dan 5 meter hoger is dan nu.” Rory Sutherland, creative director bij Ogilvy: “Wereldwijd is er genoeg bewijs om de bewering te staven dat consumptiepatronen en het zoeken naar status wel degelijk aan het veranderen zijn, en dat immateriële goederen op velerlei gebieden de plaats van materiële goederen innemen.” Niet. 193 invalshoeken aan de kennis van vandaag. Stukken met verleidelijke titels: ‘Het brein is een vreemde planeet’, ‘De 6 miljard letters van ons genoom’, ‘Hersens kweken in een schaal?’ ‘De zelfsturende genen komen eraan’, ’Complete hoofdtransplantatie’, ‘Je bent steeds weer nieuw’ of ‘Beestjes, allemaal beestjes’, een duik in de jonge bacteriewetenschap.

Pik er iets uit

‘Leven in angst voor terrorisme’ van psycholoog Gerd Gigerenzer, MaxPlanck-instituut, Berlijn. “Leven in angst voor terrorisme kan gevaarlijker zijn dan dat terrorisme zelf.” Na 9/11 namen veel Amerikanen liever de auto dan het vliegtuig. Het gevolg was dat er ongeveer 1600 mensen meer stierven bij verkeersongevallen, meer dan het totale aantal slachtoffers van de vier gekaapte toestellen. Ten tweede: ‘Partijpolitieke vijandschap’ van Jonathan Haidt, sociaal psycholoog. Verslag van een grote studie over de toename van de bittere vijandschap tussen politieke partijen. Boeiend, leerrijk, geschreven voor een breed publiek. In een tijd dat wetenschappers op straat moeten komen omdat ze hun wetenschappelijk onderzoek niet meer kunnen betalen. Opnieuw een knap boek van John Brockman, de originele ‘briljante geest’.