“Geen wapens meer voor Saoedi-Arabië”
Reynders legt verantwoording af in parlement
Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) wil niet dat er Belgische wapens aan Saoedi-Arabië worden verkocht én hij wil ook geen federale steun meer geven aan handelsmissies tenzij de mensenrechten er verbeteren. Dat klinkt fors, maar in de praktijk zijn het de gewesten die bevoegd zijn voor zowel handelsmissies als voor de wapenexport. Minister Reynders moest zich gisteren in de Kamercommissie Buitenlandse Betrekkingen verantwoorden voor de goedkeuring die ons land gaf om Saoedi-Arabië toe te laten tot de VN-commissie voor vrouwenrechten. Zowel meerderheid als oppositie is daar bijzonder boos over. Commissievoorzitter Dirk Van der Maelen (sp.a) probeerde om ook de premier voor uitleg naar de commissie te krijgen, maar dat kon niet wegens “agendaproblemen”.
Maar is het wel zo vreemd dat Saoedi-Arabië in die commissie zit? “De logica van de VN is dat landen met elkaar praten”, zegt Eva Brems, hoogleraar mensenrechten aan de UGent. “Dus is het wel vreemd dat daar in België zo fel op gereageerd wordt, terwijl we Saoedi-Arabië tegelijk als een normaal land beschouwen als het over wapens of handel gaat. In de VN zitten wel meer onsmakelijke regimes. Er is ook niet expliciet afgesproken dat alleen landen met een sterk profiel over vrouwenrechten mogen deelnemen aan die commissie. Een goede reactie van België zou zijn om organisaties te steunen die daar werken aan mensenrechten.” Ook Amnesty International vindt dat België de kans moet grijpen om er tenminste voor te zorgen dat de Saoedische vrouwen geen mannelijke voogd meer nodig hebben.
Wapenembargo
Reynders herhaalde gisteren in de commissie dat hij niet wist dat de VS op een stemming zouden aandringen, noch dat België ja zou stemmen. Nochtans blijkt uit intern mailverkeer waarop Groen de handen kon leggen dat in elk geval zijn kabinet op de hoogte was. Reynders slaagde er niettemin in de hele aanval te ontwijken door een algemeen debat over de houding van België tegenover SaoediArabië te vragen. “Ik ben persoonlijk voor een wapenembargo”, zei hij.
Maar de Saoedi’s zijn dikke klanten van de FN-wapenfabriek in Herstal, die in handen is van de Waalse regering. De vraag blijft dus of dat debat iets zal voorstellen. De Waalse regering is trouwens zelf bevoegd om die exportvergunningen af te leveren. Een
schizofrene situatie die regeringslid Alexander De Croo (Open Vld) eerder al aankaartte. “Zijn de gewesten bereid het voorbeeld te geven over dat wapenembargo?”, vroeg Reynders zich af. “Of blijven ze pleiten voor een standpunt op Europees niveau, terwijl dat zeer moeilijk is en lang zal duren?” Reynders wil ook dat de federale diensten niet meer meewerken aan handelsmissies tenzij de mensenrechten in het land in kwestie verbeteren. Maar ook handelsmissies zijn vooral een gewestelijke bevoegdheid. Reynders reisde in maart 2014 nog met prinses Astrid en 350 zakenmensen naar SaoediArabië. “Daar heb ik met de toenmalige kroonprins – intussen koning – gepleit voor vrouwenrechten en de afschaffing van de doodstraf”, legde hij uit. Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) liet gisteren weten dat hij vindt dat handelsbetrekkingen met Saoedi-Arabië moeten kunnen plaatsvinden.