Schilderijen musea Schone Kunsten van de muur gehaald uit vrees voor waterschade
Buitenlandse toeristen geloven hun ogen niet. In de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten (KMSK) in Brussel, het drukst bezochte museum van België, moeten er geregeld emmers bovengehaald worden omdat het dak zo lek is als een zeef. Vijftien à twintig belangrijke en peperdure schilderijen zijn van de muur gehaald om te voorkomen dat ze waterschade oplopen. Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Zuhal Demir (N-VA) belooft dat er een einde komt aan de “schandalige situatie”. Niet minder dan zeven- à achthonderdduizend bezoekers per jaar lokken de KMSK in Brussel. Ook op een druilerige dinsdagmiddag hebben de werken van Rubens, Jordaens en Brueghel aardig wat bekijks. Tenminste, de werken die nog in de majestueuze museumruimtes aan de Regentschapsstraat te zien zijn. Vijftien à twintig werken zijn immers vervangen door een geprint A4’tje met daarop de boodschap dat ze “tijdelijk verwijderd” zijn “ten gevolge van insijpelend water”. Her en der dragen muren en plafonds duidelijke tekens van vocht.
In de Rubenszaal hangen alle schilderijen er nog, maar als het hard regent, moeten er emmers geplaatst worden om het water op te vangen. “Het is een schrijnende situatie en voor bezoekers vaak moeilijk te begrijpen”, zegt KMSK-woordvoerder Samir AlHaddad. “Geregeld moeten we uitleggen wat er aan de hand is.” Zo krijgt België het imago dat het niets geeft om kunst, zegt het museum.
“Het probleem zijn de lichtkoepels en dakgoten die versleten zijn en waarlangs water naar binnen sijpelt”, zegt Kortessemnaar Maarten Lousbergh, coördinator facility en security van het museum. De slijtage is niet nieuw, maar het wordt wel steeds erger. “Het is zoals bij je eigen huis. Als je de problemen niet aanpakt, worden ze alleen maar groter.” Het museum moet het voorlopig stellen met oplapwerk. “Maar wat hier nodig is, is een structurele oplossing.” Voorlopig zijn er nog geen peperdure schilderijen beschadigd. “We grijpen preventief in om erger te voorkomen. Maar het is hout vasthouden”, zegt Lousbergh. “Of het water het museum binnenkomt, hangt af van hoe hevig het regent en hoe de wind zit. We hebben dag en nacht een ploeg paraat die onmiddellijk kan ingrijpen als er gevaar dreigt voor de kunstwerken. Als het KMI code oranje geeft (extreem weer, nvdr.) krijgen onze mensen instructies over welke plekken ze extra in de gaten moeten houden.” Luchtvochtigheid en temperatuur in het museum - erg belangrijk voor de kwetsbare kunstwerken - worden angstvallig in de gaten gehouden.
“Ronduit schandalig”
Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Zuhal Demir (N-VA) bezocht vorige week nog de Rik Wouters-expo in het museum, samen met het koningspaar. “Ik ben me heel goed bewust van het probleem, dat trouwens niet alleen geldt voor de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, maar voor nog andere kunsthuizen in ons land. Het is ronduit schandalig hoe die musea decennialang zijn verwaarloosd.” Op dit moment beperkt de Regie der Gebouwen zich tot de meest dringende herstellingen. “Maar dat is niet meer dan oplapwerk. Ik heb budget gevraagd en gekregen voor een grondige renovatie. In eerste instantie gaan we de daken aanpakken. Er is 35 miljoen vrijgemaakt voor de vernieuwing van de daken van de musea op de Kunstberg, waaronder het Museum voor Schone Kunsten, maar ook het Jubelparkmuseum, het Legermuseum en Autoworld. Een dezer dagen volgt de openbare aanbesteding en hopelijk kan de aannemer na het bouwverlof aan de slag”, zegt Demir.
In een tweede fase volgt een totaalrenovatie van de musea, waarvoor 145 miljoen euro is vrijgemaakt.