Geen inkomen op 65 voor werkloze grensarbeiders
Kamerlid Stefaan Vercamer (CD&V) heeft wetsvoorstel klaar dat oplossing biedt
Grensarbeiders die het grootste deel van hun leven in Nederland hebben gewerkt maar vandaag werkloos zijn, dreigen zonder inkomen te vallen als ze 65 worden. “Werkloze grensarbeiders verliezen hun uitkering op de dag dat ze 65 worden, maar genieten in het uiterste geval pas van hun Nederlandse pensioen als ze 67 worden”, zegt Jos Poukens van de dienst Grensarbeid van het ACV. Het Oost-Vlaamse Kamerlid Stefaan Vercamer (CD&V) heeft een wetsvoorstel ingediend dat daaraan moet remediëren. Als het van federaal volksvertegenwoordiger Stefaan Vercamer (CD&V) afhangt, zullen werkloze grensarbeiders die hun hele carrière of een groot deel daarvan in Nederland gewerkt hebben en werkloos geworden zijn, ook na hun 65ste verjaardag recht hebben op een Belgische werkloosheidsuitkering. Vercamer diende zopas een wetsvoorstel in dat de problematiek van de verhoging van de pensioenleeftijd in het buitenland moet oplossen. “Dat betekent dat werklozen hun uitkering kunnen behouden tot de dag dat ze recht hebben op een volledig pensioen”, legt de parlementariër uit. “De regeling geldt ook voor uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid.” Aangezien heel wat grensarbeiders vaak een gemengde carrière doorlopen hebben, waarbij ze ook in België pensioenrechten hebben opgebouwd, zou het bedrag dat al vanaf de leeftijd van 65 in België wordt uitbetaald, van de werkloosheidsvergoeding worden afgetrokken.
Jos Poukens, bij ACV-Limburg verantwoordelijk voor de dienst Grensarbeid, wordt dezer dagen regelmatig geconfronteerd met werkloze grensarbeiders die zich in die situatie bevinden. “Het gaat daarbij over grensarbeiders die decennialang voor een Nederlands bedrijf hebben gewerkt en op hun 58ste of hun 60ste in de werkloosheid terechtkomen”, legt Poukens uit. “Vaak hebben zij via de VDAB gezocht naar ander werk. In vele gevallen was dat tevergeefs, of ze vonden in het beste geval een tijdelijke job. Sindsdien krijgen ze een werkloosheidsuitkering.”
Pensioenleeftijd
De komende jaren wordt de pensioenleeftijd in Nederland echter verhoogd naar 67 jaar. “Dat betekent dat Belgische grensarbeiders hun Nederlandse pensioen niet krijgen als ze 65 zijn, maar pas later, in het slechtste geval zelfs als ze de leeftijd van 67 bereiken,” aldus Jos Poukens, “maar omdat werknemers in België op 65 jaar met pensioen gaan, stopt de werkloosheidsuitkering op 65 jaar en zitten de grensarbeiders nog een tijdlang zonder inkomen. Het Belgische pensioen dat ze vaak ook hebben opgebouwd in een gemengde loopbaan, is echter peanuts.” Aangezien de verhoging van de pensioenleeftijd in Nederland geleidelijk aan gebeurt, wordt de volle impact pas de komende jaren voelbaar. In 2017 bedraagt de pensioenleeftijd 65 jaar en 9 maanden, maar ieder jaar komen er 3 maanden bij om vanaf 2022 naar 67 jaar en drie maanden te gaan. Dat betekent dat een grensarbeider die volgend jaar met pensioen gaat, één jaar zonder inkomen zit.
Nederland
Momenteel manifesteert de problematiek zich vooral in Nederland. In Frankrijk wordt de pensioenleeftijd vanaf 2023 opgetrokken naar 67 jaar, in Duitsland wordt de pensioenleeftijd verhoogd tot 67 vanaf 2029. Stefaan Vercamer haalt een voorbeeld aan. “Zo zal in 2020 een Belgische grensarbeider die het grootste deel van zijn beroepsloopbaan in Nederland heeft gepresteerd en aan het einde van de loopbaan werkloos wordt 20 maanden moeten overbruggen met enkel een beperkt Belgisch rustpensioen. Het recht op de Nederlandse AOW begint immers pas op de leeftijd van 66 jaar en 8 maanden. In Duitsland gaat het iets trager. Daar bedraagt het hiaat in dezelfde situatie 8 maanden, aangezien de wettelijke pensioenleeftijd dan 65 jaar en 8 maanden bedraagt.”
Het merendeel van de ruim 20.000 Limburgse grensarbeiders is in Nederland aan de slag. Volgens Jos Poukens dreigen verscheidene honderden Limburgse werkloze grensarbeiders zonder noemenswaardig inkomen te vallen. Het probleem stelt zich bovendien niet alleen voor werklozen, maar ook voor mensen die een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid genieten.
Europa
Tot 1 januari 2015 bestond er een regeling waarbij de Belgische Staat die twee jaar overbrugde en het pensioen uitbetaalde alsof de werknemer al die jaren in België gewerkt had, tot hij zijn Nederlands pensioen kreeg. De regeling was voordelig voor Belgen die al vanaf hun 65ste konden genieten van hun pensioen terwijl
In het slechtste geval zitten werkloze grensarbeiders twee jaar zonder inkomen Jos POUKENS ACV-Limburg
hun Nederlandse collega’s nog twee jaar moeten werken. De regeling werd onder Europese druk bijgeschaafd door de regering-Di Rupo en werd goedgekeurd door de regering-Michel. Jos Poukens: “In theorie kunnen de betrokken grensarbeiders beroep doen op de inkomensgarantie voor ouderen, maar die is afhankelijk van het gezinsinkomen en het vermogen.” Terwijl de regeling onder druk van Europa werd bijgesteld, ontstond echter ook de hiaat die er toe leidt dat werkloze en arbeidsonbekwame grensarbeiders zonder inkomen dreigen te vallen. Het wetsvoorstel van Stefaan Vercamer moet die hiaat nu opvullen.