“We zijn een helpdesk om je biologische vader te vinden”
Donor Detectives gebruikt openbare DNA-databanken om wens donorkinderen te vervullen
Vier Nederlandse en twee Vlaamse vrouwen hebben vorige week de Stichting Donor Detectives NL/BE opgericht. Zij vinden dat elke donorkind het recht heeft om te weten wie zijn of haar biologische vader is. De organisatie gaat hen daarom gratis begeleiden in de zoektocht en maakt daarbij gebruik van DNA-databanken die publiekelijk raadpleegbaar zijn. Een van de oprichtsters van Donor Detectives heeft op die manier haar biologische vader al teruggevonden. “We vragen geen geld voor onze diensten, want er is de afgelopen decennia al genoeg geld verdiend op de kap van wanhopige ouders die geen kinderen konden krijgen”, zegt Steph Raeymaekers (38), een van de twee Vlaamse vrouwen die Donor Detectives mee oprichtte. “Onze rol bestaat erin een helpdesk te zijn voor duizenden donorkinderen die op zoek gaan naar hun biologische vader. Maar wie weet ontdek je dat je donorvader nog meer nakomelingen heeft, en dat er nog enkele halfjes rondlopen, halfbroers of halfzussen. Het zou dus kunnen dat je niet alleen een vader vindt, maar ook nog extra familie waarvan je niet eens het bestaan vermoedde. Wij vinden dat ieder donorkind het recht heeft om dat te weten.”
Wangslijm
Steph Raeymaekers uit Antwerpen is zelf al jaren op zoek naar haar biologische vader. “Ik ben er zelf pas achter gekomen dat ik een donorkind was op mijn 25ste, toen een tante uit de biecht heeft geklapt. Ik ben lid van een drieling en wij hadden al langer een vermoeden dat de man die ons heeft opgevoed niet onze echte vader was. Ik heb altijd een wat koele, afstandelijke band man gehad.”
Donor Detectives geeft tips en raadt donorkinderen aan om gebruik te maken van drie grote DNA-databanken Family-
met
die
“Kan einde betekenen van spermabanken”
Bij de spermabank van het ZOL in Genk, de enige spermabank van Limburg, zijn ze niet opgezet met het initiatief. “Dit kan een ramp betekenen voor alle spermabanken in België”, zegt fertiliteitsexpert Wim Ombelet aan TV Limburg. “Uit een studie blijkt dat liefst 80 procent van de spermadoneren zou afhaken als ze niet langer anoniem zouden blijven. Op die manier zou dus een sluiting van alle spermabanken in ons land dreigen.” Nog volgens Ombelet is dit initiatief tegen de wet in België, die voorschrijft dat je anoniem mag doneren. De privacycommissie greep nog niet in omdat er nog geen klacht is tegen de website. TreeDNA, 23andMe en Ancestry. “Het zijn privé-initiatieven en iedereen doet er vrijwillig aan mee. Vergelijk het met Facebook, maar dat met extra DNA-informatie”, zegt Raeymaekers. “Je moet eerst lid worden en een DNA-kit bestellen. Afhankelijk van welke databank je kiest, varieert die eenmalige kost tussen de 80 en 160 euro. Stuur een beetje wangslijm of speeksel terug en later worden je DNA-gegevens aan je profiel gekoppeld. Vanaf dan kan je actief op zoek naar mensen met gelijkaardig DNA. Het meest bevredigende is dat DNA nooit liegt.
Als je een match hebt, weet je ook dat die persoon verre of minder verre familie is.”
Psychologiestudent
Het oorspronkelijke doel van de private DNA-databanken was om uiterst accurate stambomen te kunnen opmaken. Maar de Nederlandse Emi Stikkelman (32), zelf een donorkind, is er een half jaar geleden in geslaagd, met behulp van familiedetective Els Leijs, om via de databanken haar biologische vader terug te vinden. “Ik had alleen een donorpas- poort, waarin stond dat de donor een psychologiestudent was met donkerblonde krullen”, aldus Stikkelman.
Via 23andMe vond ze een first cousin – iemand met gedeelde grootouders – maar die had een afgeschermd profiel. Uiteindelijk vond ze iemand in Australië die een second cousin was, iemand met dezelfde overgrootouders. Stikkelman bouwde haar stamboom tot er zes potentiële ‘opa’s’ aan vaderskant overbleven. In de jaarboeken van de universiteit van Utrecht zocht ze op deze familienamen onder psychologiestudenten uit het jaar 1983. Er bleef maar één kandidaat over en dat bleek haar biologische vader te zijn.
Privacy
“Het verhaal van Emi Stikkelman sterkt ons dat we op dezelfde manier nog veel andere donorvaders kunnen traceren. Op dit moment tellen de drie DNA-databanken samen vier miljoen gebruikers, maar hoe meer mensen vrijwillig hun DNA afstaan, hoe groter de kans dat je via de databanken en
stamboomspeurwerk succes kunt halen”, zegt Raeymaekers, die vandaag onder andere met Emi Stikkelman een van de drijvende krachten is achter Donor Detectives. “Zelf heb ik mijn echte vader nog niet gevonden, maar ik denk wel dat het ooit gaat lukken. Er kruipt alleen veel opzoekwerk in.”
Maar hoe zit het met privacy? De zaaddonoren werd destijds toch anonimiteit beloofd. “Als je beslist om je zaad te verspreiden, dan weet je dat het risico bestaat dat het ooit ontdekt wordt. En wat betekent privacy anno 2017 nog? Iedereen smijt zijn hele leven op Facebook. Wij vinden het recht om te weten wie je biologische vader belangrijker dan welke reden er ook zijn om het te verzwijgen. Mensen beseffen vaak niet wat zo’n gat in je identiteit met iemand doet. Het gevoel dat je leven gebaseerd is op één grote leugen. Met ons initiatief hopen we nu andere mensen ook te kunnen helpen.”
info: www.donordetectives.be