De coach die met clichés

Hoe de Fransman de successen bij Real aan elkaar rijgt

Op die enkele keren na dat die kabels in zijn hoofd elkaar raakten en Zinédine Zidane (44) domme rode kaarten verzamelde, , straalde straalde hij hij als als speler een zenboeddhistische rust uit. Een stille, hoffelijke man. Mysterieus, maar een spelende leider.

Wars van heldenverering en autoritair gedrag. Zo is hij ook als trainer. En het werkt. Met weer een

Champions League-zege die wenkt. De maestro van weleer bepaalt met zijn achteloze bewegingen en zijn visionaire inzicht niet langer het spel zelf. Hij moet nu langs de lijn sturen. Na anderhalf jaar is men er het nog altijd niet over eens: maakt Real Madrid nu Zidane tot een goede trainer, of maakt Zidane van Real Madrid een goede ploeg? Na de 2-3-nederlaag tegen FC Barcelona in de competitie eind april werden de kanonnen alvast scherp gesteld. Zidane had geen tactisch concept. Zidane had uiterst slecht gewisseld. Als Real nog kampioen zou worden, dan was het eerder ondanks dan dankzij Zidane. De ingevingen van individuele sterren als Ronaldo, Bale, Modric en Benzema zouden Madrid na vijf jaar weer kampioen moeten maken, niet de dug-out.

Intussen zijn we een maand verder en na de landstitel en de tweede Champions League-finale op rij is de rust bij Real teruggekeerd. Zidanes spelstijl, met een verzorgde opbouw van achteruit, offensieve backs en inzakkende centrale middenvelders, lijkt dan toch te renderen. Toch bestaat er nog twijfel over zijn tactisch inzicht. Hoewel hij aanvallende coaches als de Catalaan Pep Guardiola, de Argentijn Marcelo Bielsa en de Fransman Christian Gourcuff als zijn voorbeelden aanhaalt, staat hij niet meteen voor vernieuwend en aanvallend voetbal. Zijn tactiek is simpel, want voorin bij Real lopen er toch altijd drie die altijd en overal hun eigen kansen creëren. Dat is geen revolutie, maar misschien wel genoeg om voor de tweede keer op rij de beste ploeg van Europa te worden.

Modric kloppend hart

Wat buiten kijf staat, is dat Zidane ergens een geniale antenne heeft voor moderne, sociale verhoudingen. Hij heeft de ego’s van Real Madrid omgevormd tot een harmonieus opererende leefgemeenschap. Dat is in de huidige tijdgeest van narcisme en individualisme in de voetbalwereld al bijzonder, maar in Madrid is het een prestatie van dubbel formaat. Neem Cristiano Ronaldo. Die keerde Zidanes voorganger Rafael Benitez de rug toe omdat die het had aangedurfd hem niet de beste voetballer ter wereld te noemen. “Lionel Messi is misschien wel een even goede voetballer”, zei Benitez. Exit Benitez.

“Het gaat me niet alleen om Ronaldo, ik herhaal voortdurend dat iedereen belangrijk is”, zegt Zidane. “Sommigen misschien iets meer dan de anderen, maar uiteindelijk winnen we met iedereen, niet met drie of vier spelers.” Het is één van die clichés die Zidane steeds weer prevelt op zijn saaie persconferenties. Maar ze wérken wel voor de spelers als ze uit de mond van de wereldkampioen van 1998 komen. “Wanneer Zidane spreekt, wil niemand een woord missen van wat hij zegt”, zegt middenvelder Luka Modric. De Kroaat beleeft een topseizoen omdat Zidane van de Braziliaan Casemiro een basisspeler maakte. Casemiro’s sobere manier van voetballen past niet in het ideaalbeeld van Real Madrid, waar uitsluitend plaats is voor balvaardige, elegante types. Maar door zijn komst kon Modric uitgroeien tot de weergaloze speler die hij nu is. Verlost van alle tactische consignes komt de Kroaat veel meer toe aan dat wat hij tot in de perfectie beheerst: zijn passing. Doordat ook Kroos een deel van het defensieve werk voor zijn rekening neemt, is Modric veel meer dan Ronaldo of Bale het kloppend hart van dit Real. Zidane werkt sinds 2010 voor Real Madrid. Eerst als speciaal adviseur van toenmalig trainer José Mourinho (2010-11), dan als sportdirecteur (2011-13), daarna één jaar als assistent van Carlo Ancelotti en nog later anderhalf jaar als hoofdtrainer van Real Madrid B. Zidane heeft in de schaduw kunnen rijpen.

“Hij is geen trainer die veel over zijn verleden praat, maar als hij het doet, is de impact enorm”, zegt zijn assistent David Bettoni. “Zo vertelde hij de spelers eens: ‘Ik was geen goede kopper maar ik heb toch belangrijke doelpunten gemaakt met mijn hoofd. Waarom? Omdat ik vastberaden was mijn hoofd tegen de bal te zetten als de verdediger mij losliet.’ Als je dan weet wat voor goals hij met het hoofd heeft gemaakt...” De twee doelpunten in de finale van het WK 1998 die Frankrijk scoorde, waren van Zinedine Zidane. Allebei met het hoofd.

Ronaldo op de bank

Zeven keer verloren op 88 wedstrijden in anderhalf jaar trainerschap. Het is dan wel Real Madrid, het blijft een straf cijfer. Het zal de mythe rond Zidane zeker helpen. Hij heeft immers niet alleen een bedwelmende invloed op zijn spelers, ook op de clubleiding. Vorige zomer weerhield hij er de megalomane voorzitter Florentino Perez ervan nog maar eens het transferrecord te breken. Perez wilde Paul Pogba voor meer dan 100 miljoen euro naar Madrid halen.

“Ik heb geen dringende behoefte aan versterking”,

Wanneer Zidane spreekt, wil niemand een woord missen van wat hij zegt

verkondigde

Zidane.

“Mijn selectie moet niet uit 22 sterren bestaan. Ik zal de eigen talenten ook kansen geven.” De portefeuille van Perez bleef voor één keer gesloten.

En de gewezen voetbalgrootheid deed nóg iets. Vorige zomer haalde Zidane de Italiaanse conditiespecialist Antonio Pintus bij Real binnen. Zidane werkte nog als speler met hem bij Juventus. De methode van deze goeroe van de recuperatie is erop gericht dat de spelers die lichamelijk het best in vorm zijn ook in de basis staan. In het verlengde daarvan deed Zidane wat geen van zijn voorgangers durfde: Cristiano Ronaldo af en toe op de bank zetten om te rusten. Dat kan ook alleen maar omdat hij Zinedine Zidane is, drievoudig Wereldvoetballer van het Jaar. En na zaterdagavond is hij misschien als trainer tweevoudig winnaar van de Champions League. Dan wordt hij in Madrid misschien wel God.