“Alle agenten moeten terroristen leren spotten”
Minister Jambon wil gedragsherkenning in basisopleiding politie
Als het van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) afhangt, krijgen alle agenten al tijdens hun basisopleiding een cursus om verdachte personen te leren herkennen op basis van hun gedrag. Die omstreden techniek wordt sinds eind vorig jaar toegepast op de luchthaven van Zaventem. Jambon liet gisteren in het parlement verstaan dat de terrorist van Brussel-Centraal op basis van zijn gedrag gepakt had kunnen worden voor hij zijn bom tot ontploffing bracht.
Zwetende handpalmen, onaangepaste kledij voor de tijd van het jaar, overdreven veel geeuwen of bewust oogcontact vermijden. Het zijn maar enkele van de gedragingen waarop u nu al - zonder dat u het weet - gecontroleerd wordt als u de luchthaven van Zaventem betreedt.
Na de aanslagen vorig jaar, besliste de regering om een honderdtal agenten op te leiden tot BDO. Dat staat voor Behaviour Detection Officer. Die agenten zijn gespecialiseerd in het herkennen van vreemd gedrag en stellen ook specifieke vragen aan verdachte passagiers. Waar u naartoe vliegt bijvoorbeeld of wanneer uw vlucht vertrekt. Wie niet kan reageren, vaak kucht of slikt tijdens het antwoorden of de hand voor de mond houdt tijdens het spreken, maakt zichzelf nog verdachter. Scoort iemand veel punten op deze checklist, dan zal een strenge controle worden uitgevoerd.
Brussel-Centraal
Minister van Binnenlandse Zaken Jambon liet gisteren in het parlement verstaan dat hij deze opleiding fors wil uitbreiden. “Ik heb aan de commissaris-generaal van de politie gevraagd of we deze competentie niet moeten veralgemenen naar politiemensen op het terrein. Ik denk ook aan metropersoneel, de mensen van Securail en andere veiligheidsberoepen.” Volgens Jambon had de aanslag in Brussel-Centraal dinsdagavond misschien zelfs vermeden kunnen worden, als de agenten en militairen ter plaatsen een opleiding tot BDO gevolgd zouden hebben. “Degenen die de beelden gezien hebben, zagen dat de man wel een aantal verdachte gedragingen stelde. Wanneer de militairen en de agenten die daar aanwezig waren deze training gehad hadden, had men die man misschien kunnen pakken voor hij op het perron geraakt was.”
Politiescholen
Op de politiescholen, waar de basisopleiding aan nieuwe agenten wordt gegeven, wordt het idee van Jambon goed onthaald. “Het is zeker interessant en nuttig. Maar dat geldt voor nog andere competenties. Het is vooral de vraag hoe je al die zaken in een basisopleiding van een jaar krijgt”, zegt Joke Steyvers, hoofd van de basisopleiding aan de Limburgse veiligheidsschool PLOT. “De basisopleiding zit momenteel al vol. En er zijn nog andere interessante opleidingen, zoals het herkennen van radicalisering, die we ook graag zouden integreren in ons aanbod.”
Een aantal lesgevers van het PLOT zal de komende maanden wel al een BDO-cursus volgen. “We willen deze cursus sowieso al opnemen in de voortgezette opleidingen die we aanbieden aan de lokale politiezones”, zegt Stevyers.
Wetenschappelijke basis?
De techniek, die uit Israël en de Verenigde Staten komt, is niet onomstreden. Vooral in de VS werden de afgelopen jaren serieuze vragen gesteld bij de wetenschappelijke basis. Volgens critici is gedragsanalyse “een kwestie van geluk.” Het Government Accountability Office, de auditdienst van het Amerikaanse parlement, concludeerde in 2013 dat er geen bewijs is dat gedragsherkenning gebruikt kan worden om mensen te herkennen die een risico vormen voor de veiligheid van de luchtvaart.
Ondanks die kritiek, blijven politiediensten wereldwijd er wel nog altijd in investeren. Ook in België.