Pukkelpopstorm

Omdat hij dit jaar 70 wordt, heeft Jef Gabriels beslist het wat kalmer aan te gaan doen. Zijn voorzitterschap van het katholiek onderwijs in Genk heeft hij overgedragen aan Willy Indeherberge. Reizen is zijn nieuwe passie sinds zijn pensioen. Zijn hoofdbezigheid thuis in Genk is het opvolgen van een landbouwproject in Rwanda, een liefdadigheidsproject dat destijds door de Genkse priester Cyriel is opgestart. Het 50 lopende meter tellende archief van Gabriels zit verpakt in 500 dozen die keurig gerangschikt staan in de rekken van KADOC in Leuven. Het gaat om documenten van de regionale en nationale activiteiten van Gabriels. “De verslagen van het plaatselijke dienstbetoon heb ik doorgegeven aan Wim (Dries, red.). Ook al mijn toespraken heb ik aan Wim bezorgd en hij gebruikt er soms nog passages uit.” Zijn persoonlijk archief heeft Jef Gabriels verloren tijdens de Pukkelpopstorm die in 2011 ook over het centrum van Genk raasde en Gabriels’ kelder onder water zette. Gelukkig heeft hij zijn doen en laten nog bijgehouden in fotoboeken. Hij toont ons het boek over Euracom, een Europese samenwerking van mijnregio’s. Toen Gabriels in januari ’87 burgemeester werd, kreeg hij al dadelijk te maken met stakende mijnwerkers in Waterschei en Winterslag. Zijn grootste zorg was een nieuw Zwartbergdrama te voorkomen. “De regering-Martens had eind 1986 beslist om de mijnen te sluiten. Wij hebben het nieuws even voordien vernomen tijdens een bezoek van premier Wilfried Martens, staatssecretaris Firmin Aerts en minister-president Gaston Geens aan Ford. Er moest werk worden gemaakt van de reconversie.”

Ford

Achteraf bekeken, is Gabriels opgelucht dat hij de burgemeesterssjerp na 23 jaar, nog voor de sluiting van Ford, heeft doorgegeven aan Wim Dries. “Een tweede sluiting kon ik niet meer aan. Ford is ook nog zeer moeilijk omdat je te maken hebt met kadukige gebouwen. De mijngebouwen en cités hebben een ziel, terwijl Ford echt een fabriek is.”

De zoektocht naar nieuwe jobs, opleidingen en de sanering van de mijnterreinen hebben een flink stuk van zijn tijd gekost. Gabriels reisde heel Europa af om te leren van andere mijnregio’s. Toch leek het alsof de burger nooit uit Genk was. “Ik reisde meestal ’s nachts en was na een dag vergaderen terug in Genk. We hebben met de mijngemeenten zelf het heft in handen genomen en daardoor zeer veel Europese middelen naar de mijnregio’s kunnen halen. Dat was een boeiende tijd, maar ook zeer intensief.”

Thor Park

“We hebben inderdaad geleerd wat er na de mijnsluitingen fout is gegaan: de kaalslag in Nederland, de verloedering in Noord-Frankrijk, het gebrek aan verbindingen in de Spaanse mijnregio en de privatisering onder Thatcher in Engeland waar men totaal niet aan de toekomst dacht. Dankzij al die kennis zijn wij erin geslaagd onze mijngebouwen te beschermen en een nieuwe toekomst te geven.” Pronkstuk is nu vooral C-Mine in Winterslag, maar volgens Gabriels is dat nog maar een voorproefje voor het echte werk: Thor Park in Waterschei. De verwachtingen voor het wetenschapspark zijn zeer hooggespannen. “De investeringen voor Thor Park liggen tien keer hoger dan die voor C-Mine. Ford had echter nog tien jaar langer moeten blijven, dan waren we ook gereedgekomen met Waterschei.”

Paars

De paarse deputaties (liberalen, socialisten en Volksunie) van de jaren 90 en de paarse Vlaamse en federale regeringen hebben het Gabriels en Genk bijzonder moeilijk gemaakt. Toch is zijn stad er gesterkt uitgekomen. Gabriels spreekt nu onomwonden over de ‘paarse razernij’. “Het is een periode van tien jaar geweest dat wij als CVPstad niks binnen konden halen waarvoor een beslissing van de hogere overheid nodig was. De paarse periode overleven was niet evident voor ons...”

Gabriels toont ons een document in een van zijn fotoalbums waaruit blijkt dat de paarse deputatie met 6 op de 11 stemmen alles kon blokkeren in de Permanente Werkgroep Limburg, een orgaan dat besliste over de aanwending van de reconversiegelden. “Het werd zelfs zo erg dat de socialisten in het Maasland een pamflet tegen mij verspreidden, terwijl ik daar niet eens opkwam. Men had blijkbaar schrik van mij, terwijl ik nooit nationale ambities heb gehad.”