De bankensector in de hele wereld was ziek en leed aan grootheidswaanzin

In Limburg waren Steve Stevaert (sp.a) en Patrick Dewael (Open Vld) de boegbeelden van paars. Het paarse verhaal begon in 1991 met de deputatie en het heeft zo’n tien jaar geduurd. Gabriels zegt dat Genk sterker uit die periode is gekomen. “We zijn heel die tijd van alle ‘vetpotten’ afgehouden. Maar we hebben er nooit om gejankt. Als je extern niets meer kunt realiseren, moet je je intern organiseren. We hebben dan het beste personeelskader van het land uitgebouwd. Toen de paarse razernij voorbij was, werd alles weer normaal voor Genk.”

Ziekenhuis

Alhoewel hij niet snel ontgoocheld is, blijft de laatste poging om een academisch ziekenhuis voor Limburg uit te bouwen, de zwartste dag uit zijn burgemeesterschap. Al sinds 1989 vergaderden de vier Genkse en Hasseltse ziekenhuizen over de oprichting van een topziekenhuis in Limburg. Er was een akkoord dat de campus Genk zich zou specialiseren in neurochirurgie en neonatologie en Hasselt in nierdialyse, cardio en kankerbehandeling. “Maar dan kwam het onbestemde in het Hasseltse beslissingsmechanisme. Alhoewel men akkoord was, werd de beslissing niet uitgevoerd. Toen bleek dat Hasselt tegen alle afspraken in twee neurochirurgen in dienst had genomen, hebben we op 2 juni 1992 een vergadering belegd met Louis Roppe, burgemeester van Hasselt, directeur Peers van het academisch ziekenhuis van Leuven, rector Dillemans van de KU Leuven en mezelf. Op die bijeenkomst werd duidelijk dat het Hasseltse bestuur geen greep had op hun geneesheren die hun eigen baronieën niet wilden opgeven. Leuven wilde ook niet tussenkomen omdat men schrik had voor de uitbouw van topgeneeskunde in Limburg. Verdeel en heers, weet u wel. Het blijft een van de grootste gemiste kansen voor Limburg.”

Gemeentefonds

Ondanks paarse tegenkanting, is Jef Gabriels erin geslaagd in 2001 voorzitter van VVSG te worden, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. De politiehervorming na de affaire-Dutroux en de hervorming van het Gemeentefonds, zijn twee zware dossiers waar Gabriels zijn stempel op gedrukt heeft. “Een jaarlijkse verhoging met 3,5% van het Gemeentefonds leek in 2004 geen goede zaak omdat de index met 4% steeg. Maar nu is die stijging fenomenaal. We hebben VVSG uitgebouwd tot een gesprekspartner waar men rekening mee hield.”

Mandaten

Zo is er in 2001 onder impuls van VVSG een degelijk lokaal statuut gekomen voor lokale politici. “Vroeger waren een burgemeester of schepen eigenlijk een ‘paria’. Je had geen ziekteverzekering, geen kindergeld en er moest wel een extra inkomen zijn om rond te komen. Daar dienden al die mandaten voor waar sommigen in Brussel en Gent nu nog van profiteren. Ik denk dat Limburg op dit vlak behoorlijk ‘clean’ is. Je gaat hier geen schandalen vinden bij gemeenten en intercommunales. Schepenen en burgemeesters hebben sinds 2001 een fatsoenlijk inkomen en sociale zekerheid. Het is niet meer nodig bijkomende inkomensbronnen op te zoeken. Hierdoor kun je onafhankelijk zijn.” Zelf heeft Gabriels, van opleiding ingenieur, in zijn beginjaren als schepen en burgemeester, ‘bijgeklust’ in het onderwijs. “We hebben vanuit de Vrije Leergangen in Waterschei het onderwijs voor volwassenen opgericht. Na de mijnsluitingen moesten in 14 maanden tijd 6.000 mensen herschoold worden. Europa betaalde, maar het moest snel gaan en de bestaande scholen hadden niet genoeg capaciteit. We hebben dan alle mogelijke opleidingen aangeboden - van lassen tot burotica - en ik heb zelf een jaar les gegeven. Tot 2000 ben ik adjunct-directeur geweest.”

Banken

Zijn job als burgemeester bracht Gabriels ook in de bankenwereld. Eerst als bestuurder bij Gemeentekrediet, later ook bij de Gemeentelijke Holding en Dexia. “Bij het Gemeentekrediet heb ik mee kunnen werken aan de uitbouw van een bank ten dienste van de gemeenten. De doorlichtingen van gemeentefinanciën, daar had je als gemeente echt wat aan. We hebben ook heel wat mooie winsten gerealiseerd waarmee de gemeenten hun schulden konden afbouwen.”

Met de Gemeentelijke Holding en Dexia is het daarna niet zo goed gelopen. In 2008, net voor de bankencrisis, stapte Gabriels eruit. In 2011 kwam Dexia zwaar in de problemen. “Dexia, dat ging op een gegeven moment mijn petje te boven. We kregen er mededelingen over activiteiten in het buitenland die echt niet konden. Hoge opbrengsten voor luchtbellen, zaken waar niets inzat. Als we dat niet begrepen, werd ons verzekerd dat het toch kon. De bankensector in de hele wereld was toen ziek en leed aan grootheidswaanzin.”