Aanhoudingstermijn naar 48 uur
Onderzoeksrechters waarschuwen “Geen vrijgeleide om mensen langer vast te houden dan nodig”
De aanhoudingstermijn voor alle criminele feiten wordt verlengd van de huidige 24 naar 48 uur, zonder de mogelijkheid om te verlengen tot 72 uur. Daarover is donderdag een akkoord bereikt tussen de federale meerderheid en oppositiepartijen sp.a en cdH. De hervorming moet politie en onderzoeksrechters de kans geven het onderzoek grondiger te voeren. Al waarschuwen onderzoeksrechters wel dat dit geen vrijgeleide mag zijn om mensen langer vast te houden dan nodig. Meer dan anderhalf jaar heeft het geduurd, maar nu is er toch een akkoord over de verlenging van de aanhoudingstermijn. Het begon met de belofte van premier Charles Michel na de aanslagen in Parijs in november 2015. Michel beloofde de aanhoudingstermijn te verlengen van de huidige 24 tot 72 uur, maar een tweederdemeerderheid vinden in het parlement bleek moeilijker dan gedacht. Experts bleken in de commissie terreur niet op dezelfde lijn te zitten. Paul Van Tigchelt, topman van OCAD, steunde het voorstel-Michel, terwijl federaal procureur Frédéric Van Leeuw vond dat 48 uur volstaat, zelfs in terreurzaken. Ook de Vereniging van Onderzoeksrechters zat op die lijn. Uiteindelijk beslisten de coalitiepartijen eind juni het voorstel om tot 72 uur te verlengen dan maar zonder tweederdemeerderheid naar de Kamer te brengen. Een nederlaag voor de regering, maar zo kon wel de perceptie worden gewekt dat de oppositie de veiligheid in het land tegenwerkt.
Sp.a haalt slag thuis
Dat het net oppositiepartij sp.a is die nu haar slag thuishaalt, moet voor sommigen binnen de meerderheid dan ook wrang smaken. De socialisten - Hans Bonte op kop - verdedigen al anderhalf jaar de piste om tot 48 uur te verlengen, zonder de mogelijkheid om daar nog eens 24 uur bij te doen. Het is die regeling die gisteren als compromis uit de bus kwam, nadat Justitieminister Koen Geens (CD&V) na de mislukte stemming in juni door de regering op pad was gestuurd om de zaak te ontmijnen. Iedereen was het er namelijk over eens dat de huidige 24 uur niet meer volstond. Ook de oppositie. Voorwaarde voor sp.a om tot 48 uur te gaan, was dat een uitbreiding tot 72 uur uitgesloten zou worden. Nu hadden onderzoeksrechters de mogelijkheid om de aanhouding nog eens met 24 uur te verlengen, maar die procedure was erg omslachtig en werd weinig gebruikt.
“Deze passage wordt dan ook uit de gewone wet geschrapt, terwijl tegelijkertijd in de grondwet wordt verankerd dat de aanhoudingstermijn maximaal 48 uur bedraagt”, zegt een tevreden Meryame Kitir, fractieleidster voor sp.a. De wetswijziging wordt normaal gezien volgende week gestemd in de Kamer, voor het politiek reces.
Streng toezien
“Het is een goede zaak dat de aanhoudingstermijn wordt opgetrokken tot 48 uur. De huidige 24 uur was echt wel te krap. Een verhoor duurt een uur, de advocaat krijgt twee uur om ter plaatse te komen. Als dan ook nog eens veel verdachten tegelijkertijd werden voorgeleid, kwamen we in tijdnood”, zegt Philippe Van Linthout, voorzitter van de Vereniging van Onderzoeksrechters. Tegelijkertijd waarschuwt Van Linthout wel. “Deze verlenging mag geen vrijgeleide zijn voor de politie om mensen langer vast te houden dan nodig. Daarop zullen wij als onderzoeksrechters streng moeten toezien. Als iemand pas 18 uur na de arrestatie voor het eerst wordt verhoord, zal ik daar zeker vragen over stellen.” Van Linthout is ook bevreesd over de op til zijnde hervorming van de onderzoeksrechters. “Nu leiden wij het onderzoek en sturen we de politie aan, maar justitieminister Geens wil ons hervormen tot stempelrechters. Dat zou betekenen dat het Openbaar Ministerie het onderzoek voert met de politie, waarna ze bij ons moeten komen voor een machtiging tot aanhouding. Stel u voor dat het om een dossier van tien kartons gaat. Nu kennen wij dat dossier omdat we er van in het begin mee bezig zijn. Maar als we dat dossier pas na pakweg 45 uur krijgen, zullen we ons in een paar uur moeten inlezen en om een beslissing te kunnen nemen. Dat zal onze beoordeling zeker niet ten goede komen.”