De Sarcofaag
Ik ben in een wereld zonder grote hoogteverschillen opgegroeid. Wanneer we als kind een duin zagen, spraken we al van een berg. Voor echte bergen moesten we op reis. Ik heb altijd voor ze in bewondering gestaan, alpenpieken, vulkanen, oude bergen, jonge, scherpe en botte. Voor spitse exemplaren reisden mijn zoon en ik naar Svalbard.
* * *
Na drie vermoeiende dagen op zee, hadden we iets rustigers gepland, een begeleide wandeling voor vogelaars in de vallei. Ik hoopte er de alpensneeuwhoen van m’n bucketlist te zien.
Voor boterhammen en verrekijkers moesten we zelf zorgen.
* * *
Onze groep bestond uit vijf wandelaars en een Zweedse begeleidster, Linn, studente ‘arctic studies’ in Longyearbyen, de meest noordelijke universiteit ter wereld. Ze had een oude sledehond meegebracht, Sol (Noors voor ‘zon’).
Terwijl we de sneeuwschoenen die Linn ons gaf aan onze rugzakken vastmaakten, legde ze uit wat we rond ons zagen – enkele verlaten koolmijnen en een hoge berg die door zijn vorm de naam ‘Sarkofagen’ had gekregen. ‘Sarkofagen’ is niet de meervoudsvorm van ‘sarkofag’, maar betekent ‘de sarcofaag’.
* * *
De wandeling begon met een klauterpartij over rotsen in een gletsjerstroom. Daarna ging het bergop. Het koppel uit Engeland kreeg het moeilijk, ze wilden terug – dit was niet ‘the walk in the meadow’ die hen beloofd was, legden ze uit. Het pad ging steiler omhoog dan verwacht. Nadat we de eerste sneeuw hadden bereikt, hoorden we een alpensneeuwhoen. Terwijl we de vogel met onze verrekijkers bewonderden, had Sol zich in de sneeuw neergevlijd. Haar stille blik sprak over een inzicht waar mensen slechts naar kunnen raden.
“Het is al lang geleden dat ze nog in de sneeuw lag, daar geniet zo’n sledehond geweldig van”, vertelde Linn.
* * *
Van een pad was nu geen sprake meer, we volgden diepe voetsporen van andere wandelaars.
Ik had er geen erg in hoe glad de sneeuw was geworden, en verloor m’n evenwicht. Gelukkig stond m’n jongste pal achter me en duwde me terug tegen de bergwand. Ik durf er niet aan te denken hoe diep ik zonder hem zou gevallen zijn.
Daarna bleef het verder omhoog gaan. Het begon me voor het eerst te dagen dat we Sarkofagen aan het beklimmen waren!
* * *
Geologen bestuderen waarom bergen op bepaalde plekken en niet op andere zijn ontstaan. Zij zijn het niet altijd met elkaar eens. Hun theorieën komen en gaan, zoals bergen in landschappen verschijnen en verdwijnen. Zoals de ademhaling van een mens – in en uit.
* * *
Na meer dan twee uur bereikten we de top op 512 meter hoogte. We gingen het vandaag rustig aan doen… Tijd voor lunch. Op een plek uit de wind haalden m’n zoon en ik onze boterhammen uit de rugzakken. Linn begreep niet wat we deden. Zij had gevriesdroogd eten meegebracht, zoals voorzien voor onze groep.
Pas toen begrepen we dat we in de verkeerde groep waren terechtgekomen. Misschien leed het koppel dat een bergtocht had geboekt, nu ergens in een ‘meadow’ honger, omdat ze zonder boterhammen zaten.
* * *
Op de terugweg trokken we de sneeuwschoenen aan en begaven ons op een gletsjer. M’n linkerschoen raakte los en ik moest zonder sneeuwschoenen verder – bij elke stap zonk ik diep in de sneeuw.
Terwijl ik zo verder ploeterde, begon ik te lachen bij de gedachte dat we dit als zomervakantie hadden uitgekozen. Het begon ook te sneeuwen.
* * * een diep inademen en toen stond de berg daar toen stond de berg daar en zo staat de berg daar
Jon Fosse (1959-), ‘De berg houdt zijn adem in’ (2010); (vert. Marianne Molenaar)
* * *
Een soort samenzwering van onzichtbare krachten had ertoe geleid dat we ‘Sarkofagen’ hadden beklommen. Ik vroeg me af waarom en door wie de berg vandaag in m’n vlakke leven was neergepoot. De antwoorden volgden elkaar op zoals de pieken in het Spitsbergse landschap, zoals het ritme van m’n ademhaling – in en uit. Ik vond houvast bij Sol. Hoe ze me had bekeken nadat ze zich in de sneeuw had neergevlijd, de berg ongemoeid onder zich had laten liggen. Haar zwijgen, een rustpunt in het spanningsveld van een berglandschap.
Good luck en tot ziens.
Uw trouwe dienaar, FB