NIEUW STATUUT VOOR WERKLOZEN MET MENTALE OF MEDISCHE PROBLEMEN
Recht op uitkering voorlopig verlengd met twee jaar
Vanaf 1 januari 2020 komt er een nieuwe regeling voor de 3.500 werkzoekenden met een medisch, mentaal, psychisch of psychiatrisch probleem. Dit heeft minister Kris Peeters (CD&V) afgedwongen in het kader van het zomerakkoord. In 2012 werd beslist dat men nog maar maximaal drie jaar een inschakelingsuitkering kon krijgen. Dit is een uitkering voor werklozen die in een tijdspanne van twee jaar nog geen heel jaar gewerkt hebben.
De uitkering was bedoeld voor schoolverlaters in hun zogenaamde wachttijd. Maar in de praktijk ging het ook om vele dertigers en veertigers, wat in 2015 voor heel wat protest zorgde. De categorie met medische en mentale problemen kreeg toen verlenging van de uitkeringsperiode. Peeters had al in november van vorig jaar een oplossing beloofd aan een ACV-delegatie uit Limburg. In 2020 komt er een nieuw statuut. De huidige regeling wordt weer met twee jaar verlengd.
BRUSSEL - Vanaf 1 januari 2020 komt er een nieuwe regeling voor de 3.500 werkzoekenden met een medisch, mentaal, psychisch of psychiatrisch probleem. Intussen mogen ze in de werkloosheid blijven zitten. Dat is in het grote zomerakkoord beslist. Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) vindt dit zelfs zijn grootste overwinning. Andere regeringspartijen waren er niet zo meteen voor te vinden. Toenmalig premier Elio Di Rupo (PS) besliste destijds dat je vanaf 2012 nog maar maximaal drie jaar een inschakelingsuitkering kon krijgen. Dat is een uitkering die je ontvangt als je werkloos bent en in een tijdspanne van twee jaar nog geen heel jaar hebt gewerkt. De uitkering was bedoeld voor ‘schoolverlaters’ die in hun zogenaamde ‘wachttijd’ zaten. Maar in de praktijk bleken niet alleen jongeren maar ook veel dertigers en veertigers nog zo’n uitkering te krijgen, en dat zorgde in 2015 voor heel wat protest. Wie een medische, mentale, psychische of psychiatrische beperking had, kreeg vijf jaar respijt. In november vorig jaar heeft minister van Werk Kris Peeters nog bezoek gekregen van een delegatie van ACV die een aantal getuigen had meegenomen. “In november heeft Kris Peeters ons al gezegd dat hij werk zou maken van een nieuw statuut”, zegt Roland Valkeneers van ACV-Limburg. “We zijn blij dat hij zich daar aan houdt. De inschakelingsperiode is toen ook al met een jaar verlengd. Hij heeft toen ruim de tijd genomen om naar ons te luisteren.” “Dit probleem heb ik nu ook op tafel gelegd tijdens de onderhandelingen”, zegt Peeters. “Het leek iets waar niemand tegen kon zijn, maar het is toch niet makkelijk geweest om het binnen te halen. Te- gen 2020 komt er een nieuwe structurele maatregel. Die wordt nu samen met heel wat partners uitgewerkt. Intussen wordt de huidige regeling voor mensen met een medisch, mentaal, psychisch of psychiatrisch probleem met twee jaar verlengd.”
Studie Hiva
Het onderzoeksinstituut voor arbeid en samenleving Hiva (KU Leuven) heeft eerder dit jaar nog een studie gepubliceerd over dit soort werklozen, dat tussen wal en schip valt. Ze zijn te gezond om van een ziekte-uitkering te leven, maar niet sterk genoeg om te werken. Veel van hen woont nog thuis bij hun ouders, waardoor ze ook geen recht hebben op een leefloon. Een leefloon is dan weer te laag om zelfstandig te wonen. Vaak gaat het om mensen die het liefst in een beschutte werkplaats aan de slag willen, maar ook daar is het aantal jobs beperkt. “Vroeger kon dit soort mensen aan de slag bij een gemeente, maar dat lukt allemaal niet meer”, zegt Valkeneers.
Volgens het onderzoek van Ides Nicaise en Wouters Schepers moet een oplossing uitgaan van zowel een ‘uitkeringsstatuut’ als van een aanbod dat mensen helpt om opnieuw te werken. De verschillende uitkeringsstelsels moeten op elkaar worden afgestemd, en er moet een ‘warme overdracht’ gebeuren zodat ze in het overstappen van het ene naar het andere stelsel geen uitkering verliezen. Financiële beperkingen zijn volgens de onderzoekers geen argument, want zonder deze sociale investering “zal de problematiek en kost voor de belastingbetaler alleen maar toenemen”.
ACV
ACV heeft altijd erg hard aan deze kar getrokken, ze hebben ook de Hiva-studie gefinancierd. Toch trokken ze maandag zeer hard van leer tegen het zomerakkoord van de regering. “Deze regering is zeer donkerblauw”, vindt ACVwoordvoerder David Vanbellinghen. “We maken ons grote zorgen om de besparing van meer dan 700 miljoen euro die na de zomer volgt. Daarvan komt 290 miljoen euro van de gezondheidszorg, 90 miljoen euro van werk, 64 miljoen euro van sociale zaken, 50 miljoen euro van sociale fraude en maar liefst 253 miljoen euro van de pensioenen. Maar niet alles is slecht: de verlenging van de regeling voor deze groep van werkzoekenden vinden we wel goed.”