RUSSISCH-AMERIKAANSE RELATIES BEREIKEN VRIESPUNT
Afdanking van Amerikaans ambassadepersoneel katapulteert betrekkingen richting Koude Oorlog
De Verenigde Staten moeten hun ambassadepersoneel in Rusland terugschroeven tot 455, precies evenveel als er Russisch ambassadepersoneel in de VS is. De maatregel is een vergelding voor de nieuwe sancties tegen Rusland die het Amerikaanse parlement vorige week heeft goedgekeurd. Zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat in Washington keurden vorige week met een overgrote meerderheid nieuwe sancties goed tegen Rusland. Die nieuwe sancties hebben nog altijd te maken met de annexatie van de Krim en de agressie in Oost-Oekraïne, maar ook met de agressie tegenover de Baltische staten, en vooral met de Russische pogingen tot inmenging in de Amerikaanse verkiezingen.
De wet bepaalt bovendien dat de president de sancties niet op eigen houtje – zonder parlementaire goedkeuring – kan opheffen. En daarmee wordt duidelijk dat de sancties niet alleen tegen Rusland gericht zijn, maar ook tegen president Donald Trump zelf. Het Amerikaanse parlement vertrouwt Trump niet, zeker niet als het over Rusland gaat. Tijdens de campagne stak kandidaat Trump zijn bewondering voor de autoritaire stijl van Vladimir Poetin niet onder stoelen of banken. “Hij werkt in een politiek systeem waar ik tegen ben, maar hij krijgt wel dingen voor elkaar”, zei Trump toen. Tel daarbij de unanieme conclusie van alle Amerikaanse inlichtingendiensten dat Rusland geprobeerd heeft de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden in het voordeel van Trump, en de vele contacten met Russische functionarissen die campagnemedewerkers van Trump ‘vergaten’ te vermelden, en het wordt duidelijk dat het Amerikaanse parlement voor alle zekerheid de handen van de president gebonden heeft voor alles wat met Rusland te maken heeft.
Proportioneel
In een interview met de Russische staatstelevisie zei Vladimir Poetin zondagavond dat het Russische geduld om te blijven wachten op een verbetering van de relaties op is. In december vorig jaar had toenmalig president Barack Obama overigens al 35 Russische diplomaten uitgewezen en twee buitenverblijven van de ambassade in beslag genomen. Toen ging het ook al over de Russische inmenging in de campagne. De tegenmaatregelen die Poetin nu heeft aangekondigd zijn, naargelang de invalshoek waarmee je ze bekijkt, zwaar overdreven of net heel gematigd.
De Amerikanen moeten hun ambassadepersoneel met 755 verminderen. Dat lijkt gigantisch veel en volledig buiten proportie. Maar ten eerste zijn dat lang niet allemaal Amerikaanse diplomaten maar in hoofdzaak Russisch niet-diplomatiek personeel. En ten tweede houden de Amerikanen in Rusland dan precies evenveel ambassadepersoneel over als de Russen in de VS. Bovendien gaat de maatregel pas in op 1 september, wat de Amerikanen de tijd geeft om hun ambassade en consulaten te reorganiseren. Minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov waakte er in een reactie op de nieuwe sanctiewet ook over om de schuld niet bij president Trump te leggen. Het is duidelijk dat de Russen de deur op een kier willen laten om de betrekkingen met de VS opnieuw te verbeteren.
Ongekend dieptepunt
Dat neemt niet weg dat die betrekkingen door de jongste Russische represailles op een sinds de Koude Oorlog ongekend dieptepunt beland zijn, nauwelijks enkele weken nadat Poetin en Trump elkaar voor het eerst gezien hebben op de G20-top van Hamburg, en het wellicht jaren zal duren om ze te herstellen. Of hoe een van de belangrijkste diplomatieke doelstellingen van zowel Trump als Poetin, het verbeteren van de AmerikaansRussische betrekkingen, ook de mist ingegaan is.