Franse handelaar verkocht jarenlang tafelwijn als dure Châteauneuf-du-Pape

Omzet steeg in 15 jaar van 7 naar 80 miljoen euro

De Franse wijnhandelaar Guillaume Ryckwaert verkocht jarenlang minderwaardige wijnmengelingen als een fles peperdure Côtes du Rhône of Châteauneuf-du-Pape, de topappelatie van de Rhônevallei. De man had zijn bedrijf al sinds eind 2002. In vijftien jaar tijd steeg zijn omzet van 7 naar 80 miljoen euro. Is het dan echt zo makkelijk om wijnliefhebbers bij de neus te nemen? “Door additieven aan wijn toe te voegen, is het perfect mogelijk om mensen te misleiden”, zeggen sommeliers.

HASSELT -

André Van der Elst, docent aan de Vlaamse Wijnacademie (Syntra Midden-Vlaanderen), is niet verbaasd dat Guillaume Ryckwaert klanten vijftien jaar aan het lijntje kon houden door tafelwijn te verkopen als topwijn. “Mensen proeven het verschil niet eens tussen pladijs en tong. Of ze laten zich gemarineerd varkensvlees als wild voorschotelen. Het is gek, maar mensen proeven heel weinig. We zeggen tegen kinderen: je moet niet boven je bord hangen om aan je eten te ruiken. Nochtans is dat elementair. In onze opleiding voor sommeliers besteden we veel aandacht aan ruiken.”

Blind proeven

Benoît Couderé, de beste Belgische sommelier van 2016, maakt zich sterk dat hij de als Châteauneuf-du-Pape verpakte tafelwijn er wel makkelijk zou uithalen. Hij was acht jaar sommelier van het voormalige Brugse driesterrenrestaurant Karmeliet, en werkt nu voor supermarktketen Carrefour. “Blind proeven is één van de moeilijkste zaken van mijn beroep. Maar de Côtes du Rhone ken ik redelijk goed omdat ik er zelf gewerkt heb. De terroir (het proeven van de bodem, nvdr.) zou ik er waarschijnlijk wel uithalen. Maar dan nog, als er iets niet in lijn is met de verwachting, kan het ook om een mindere jaargang gaan.” “De wereld loopt niet vol met wijnkenners”, zegt wijnexpert Bruno Vanspauwen. “Het overgrote deel van de wijnen kost minder dan vijf euro. Mensen zijn dus niet gewoon aan de smaak van dure wijn. Bovendien, als je meerdere mensen eenmalig bedriegt, dan kan je ook een grote lading afzetten.”

“Vergeet ook niet dat Châteauneuf-du-Pape een gebied is van meer dan 3.000 hectare, met een productie van één miljoen liter per jaar”, zegt Ghislain Houben, professor economie aan de UHasselt en zelf wijnbouwer.

Ghislain HOUBEN Prof UHasselt en wijnbouwer De fraude vond in Frankrijk voornamelijk via de grootdistributie plaats, en niet via gespecialiseerde wijnhandelaars en -kenners. Maar ook die laten zich wel eens in de luren leggen. “Vorig jaar was er nog zo’n ophefmakende zaak. Een Indonesiër hield jarenlang mensen voor de gek. In zijn fabriekje vulde hij flessen van topwijnen met goedkope wijn. Dat was de grootste wijnfraude ooit, zegt Vanspauwen. Wijnkenner en psycholoog Frédéric Brochet bracht in 2001 een ophefmakende studie uit. Hij vroeg aan 54 studenten oenologie om een glas witte en rode wijn te beschrijven. De witte wijn werd bewierookt met verwijzingen naar bloemen, honing en perzik. De rode wijn werd bedacht met verwijzingen naar framboos, kers en ceder. Twee weken later schotelde hij precies dezelfde witte wijn voor, alleen kleurde hij die rood. En hoe omschreven de studenten die ‘witte’ wijn? Precies met de termen die ze eerder voor de rode wijn gereserveerd hadden.

Uit een ander onderzoek van Brochet blijkt dat mensen wijn uit een fles met een duur etiket steevast beter vinden dan wijn uit een goedkope fles.

Testen in het lab

Volgens Van der Elst wordt er van professionele wijnkenners vaak ook te veel verwacht. “Om een vervalsing van een schilderij te ontdekken hebben kenners weken nodig. Bij wijn verwacht men op de seconde een oordeel.” Couderé vertrouwt niet enkel op zijn eigen neus. “Ik kan moeilijk constant wijn proeven. Op een wijnbeurs kan ik 50 tot 60 wijnen per dag proeven, uiteraard zonder te drinken. Maar op een bepaald moment wordt het te veel voor het smakenpalet.” Daarom stuurt Carrefour geregeld een willekeurige wijnfles op voor een blinde test. “In een lab worden ze extern getest. Is het de juiste druif ? Klopt de origine en de jaargang? En er wordt ook getest op de aanwezige suikers.’

Voor een lage of hoge kwaliteit wijn zijn er weinig objectieve maatstaven. Je moet al geoefend zijn om een oordeel te kunnen vellen

Rotte eieren

Kan een wijnconsument overigens zelf ontdekken dat er fraude in het spel zit? “Je kan op zijn minst het etiket controleren”, zegt Van der Elst. “Staan er geen spelfouten op? Of een niet bestaand wijndomein?”

Maar kwaliteit is moeilijk te controleren, geeft Houben toe. “Er zijn natuurlijk de makkelijke ‘wijnfouten’: te veel sulfieten, of een geur van rotte eieren. Maar voor een lage of hoge kwaliteit zijn er weinig objectieve maatstaven. Je moet al geoefend zijn om een oordeel te kunnen vellen.

En hoe doet de kenner dat? “Ik heb natuurlijk al veel getraind, maar mijn devies is: de neus primeert. Als die meteen ‘nee’ zegt, dan komt het meestal niet meer goed”, zegt Couderé. “Ook al staat die wijn nog een halfuur open om meer aroma’s te tonen, verbeteren zal hij niet meer.”