“Mens is band met de natuur helemaal kwijt”
Vlaming bouwt basecamp in verlaten Noors fjord
In 1912 lagen er plannen klaar om van Osa, in het Noorse Hardangerfjord, een stad van 50.000 mensen te maken. Op de bouw van wat tunnels en een cafeetje na is er echter nooit iets gebeurd. Tot Vlaming Robert Koesharto (58) er zes jaar geleden eigenhandig een basecamp begon uit te bouwen. Vandaag vormt het met zes yurts en verschillende unieke natuurfenomenen op een zakdoek de ideale locatie voor de finaledagen van Expeditie Noord. Robert verwelkomt ons in ‘het Kafeen’, een klein maar oergezellig houten huisje aan de ingang van het Hardanger Base Camp. De Zwijndrechtenaar staat te popelen om de deelnemers van Expeditie Noord rond te leiden in zijn zelfgebouwde basecamp, maar eerst is het tijd voor pannenkoeken. À volonté. Met daarbij geen pot siroop uit de supermarkt. Wel glazen potjes met confituur gemaakt van paardenbloem of den. Zo proeven we meteen letterlijk van het concept van B-Nature, het bedrijf van Robert: de mens opnieuw laten kennismaken met de natuur. Alles wat we op onze pannenkoek smeren, is dan ook in het basecamp geplukt en verwerkt.
Kafeen
Tijdens het eten kijken we onze ogen uit. Aan de muur hangen allerlei objecten, van jachtvoorwerpen tot wolvenvachten. Elk met hun eigen verhaal, zegt Robert. Maar laten we beginnen bij het begin. “Het Kafeen waar we nu zitten is volgend jaar exact honderd jaar oud”, vertelt Robert. “In 1912 had men plannen om hier de grootste waterkrachtcentrale van Noorwegen te bouwen. Tegelijk zou er een stad met 50.000 inwoners komen. Dat zou in die tijd de derde grootste stad van Noorwegen geweest zijn. De tunnels voor die centrale werden al gegraven in de rotsen. Dit cafeetje was er voor de 2.200 arbeiders die hier zouden komen werken. In 1923 zijn de werken echter gestopt. Wellicht omdat het toch te zwaar was, aangezien hier maar vier maanden per jaar geen sneeuw ligt. Bijgevolg hebben er in dit dorpje nooit meer dan 50 mensen gewoond. Ook nu telt het nog maar 35 inwoners.”
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ondernemen de Duitsers, die Noorwegen bezetten, een tweede poging om de waterkrachtcentrale af te werken. Zeshonderd mannen vaardigen ze af, maar ook zij geven er na anderhalf jaar de brui aan. “Hebben ze het onderschat? Ik vermoed het”, zegt Robert. “Ik weet ook niet zeker welke werken precies door de Duitsers gedaan werden en welke voor 1923 al uitgevoerd waren. Ik heb wel wat foto’s, maar daaruit kan ik niet alles afleiden. Vast staat dat er met het Kafeen sindsdien niets meer gebeurd is.”
Tekort aan burgers
Tot Robert, die voordien actief was als beroepsmilitair, organisator van grootse verzamelbeurzen was en een eigen bouwbedrijfje runde, zich er in 2010 kwam vestigen. “Noorwegen heeft een acuut tekort aan burgers”, legt Robert uit. “Via beurzen in West-Europa proberen ze mensen te overtuigen om zich daar te vestigen. Ik had hoe langer hoe meer mijn buik vol van de stad en de bouw. Op die beurs kwam ik in contact met de burgemeesters uit deze regio. Ze zochten iemand voor dit gebied, dat enkel mag gebruikt worden voor recreatie en toerisme. Dat is zo afgesproken met Isbre, de waterfabriek hier vlakbij.” “Isbre mag immers officieel poneren dat ze het zuiverste water ter wereld hebben”, gaat Robert verder. “Het opgepompte water gaat zelfs ongefilterd, maar uiteraard met de nodige kwaliteitscontroles, de fles in. Maar daardoor moet het hele gebied gevrijwaard blijven van verontreiniging en economische bedrijvigheid. Het hele bestemmingsplan lag klaar in de schuif, alleen was er niemand die er iets mee wou doen. Onbegrijpelijk, vind ik. In België zou dit een goudmijn zijn.”
1,8 miljoen kroon
Robert besloot om zich te vestigen in het dan nog woeste, ruige gebied. Hij berekende dat hij genoeg kapitaal had om twee jaar zonder inkomen te leven. “Daarnaast heb ik ook nog 1,8 miljoen kroon (ongeveer 200.000 euro, red) steun gekregen van de Noorse overheid en onderhandelde ik een exclusief contract met de gemeente, waardoor ik de enige ben die dit gebied mag exploiteren”, zegt Robert, die begint met de bouw van één yurt, een Mongolische tent, en een sanitaire voorziening. “Ik leefde toen samen met mijn gezin