“EEN MAN VAN DE OVERDAAD”
Waarom Elvis Presley 40 jaar na zijn dood nog steeds ‘The King’ is
Woensdag is het veertig jaar geleden dat Elvis Presley op 42-jarige leeftijd overleed. Is Elvis na al die jaren nog steeds ‘The King’? Marc Hendrickx vindt van wel. Hij schreef een kwarteeuw geleden al de biografie ‘Elvis A. Presley - Muziek, Mens, Mythe’. “Je kunt het zonlicht toch niet ontkennen”, zegt de auteur. 16 augustus 1977. Die dag staat bij veel fans van Elvis in het geheugen gegrift. Duizenden van hen zullen ook dit jaar weer op pelgrimage naar Graceland trekken. Opnames van Elvis' songs zullen opnieuw verschijnen en nieuwe biografieën worden geschreven. Ook onze landgenoot Marc Hendrickx kroop weer in zijn pen, een kwarteeuw na zijn eerste boek over Elvis. ‘Elvis A. Presley - Muziek, Mens, Mythe’ werd een bestseller, vertaald in het Frans en Duits en tot 2007 heruitgebracht. En nu is er ‘Elvis Dichtbij’.
Volgens Hendrickx is Elvis nog steeds de belangrijkste muzikant. “Hoeveel mensen weten nog wanneer John Lennon werd doodgeschoten? Over twee jaar is het tien jaar geleden dat Michael Jackson ons verliet. Denk je dat er dan zoveel te doen zal zijn als nu, veertig jaar na de dood van Elvis”, vraagt hij zich af. “Welke zanger heeft nog altijd zoveel fanclubs over de hele wereld? En zoveel would-be artiesten die hem imiteren, al dan niet met een pruik op en in de glamoureuze outfits van zijn Las Vegas-jaren?”
Een groot artiest heeft ook maatschappelijk impact. Hoe geldt dat voor Presley?
“Elvis lag aan de basis van de jeugdcultuur. Voordat hij de muziekwereld op z’n kop zette, luisterden jongeren naar de muziek van hun ouders. Elvis dreef meteen een wig tussen de muzieksmaak van jong en oud. De oudere generatie keek in de jaren 50 met afschuw naar die heupwiegende zanger, die de meisjes deed zwijmelen door zijn sexy uitstraling. Elvis maakte ook een opening naar de zwarte muziek, bijna tien jaar voor de politiek daar klaar voor was. Hij heeft de zwarte muziek bij een blank publiek geïntroduceerd. Hij kwam van de zuidelijke staat Tennessee, waar racisme toen nog bon ton was. Daar niet alleen natuurlijk. De politie verbood soms optredens van hem.”
Twaalf nummers van hem haalden vorig jaar de 1000 Klassiekers van Radio 2. Het hoogste aantal, een ex-aequo met The Beatles en Queen.
“In de VS worden hitlijsten opgesplitst volgens genre. De R&B-lijst was de lijst van de zwarte artiesten. Elvis stond daar als enige blanke tussen en is er alltime nummer 1 in. Idem overigens voor de countrylijsten, popen easy listening-lijsten. Men noemt hem niet voor niets ‘The King’. In alle genres was hij de populairste. Mooi bewijs: wat was zijn grootste hit? Moeilijk te zeggen, want het waren er zo veel. Elvis had tonnen charisma en was een geweldige zanger met een ongeëvenaarde live reputatie. Op zijn best kon niemand hem volgen. Alleen Springsteen komt een beetje in zijn buurt.”
Zonder hem zouden we van veel artiesten die na hem kwamen wellicht nooit hebben gehoord.
“Geen enkele zanger is ooit zoveel nagebootst. Het rijtje artiesten dat bij hem de mosterd haalde is niet te tellen: Tom Jones, Cliff Richard, Mud, Alvin Stardust, Shakin’ Stevens, in de Lage Landen Jack Jersey, Lee Towers, Helmut Lotti enzovoort. Bruce Springsteen heeft in zijn concerten bijna altijd een Elvis-song als tribute. Ook andere groten, zoals Bowie, hebben goed naar hem gekeken. Over zijn Hollywoodperiode wordt vaak lacherig gedaan en afgezien van een paar leuke films was het inderdaad veel troep. Maar Elvis was wel de best betaalde filmster in de sixties, de enige die een miljoen per film én 50 procent van de winst incasseerde. Flutfilms? Yep, maar zeer rendabel voor hem én de producenten.”
Hij is vrij jong gestorven.
“Na een carrière van 23 jaar. Presley was een man van de overdaad. Na zijn Hollywoodperiode is hij gaan touren. Hij ging tot het uiterste, tot hij er dood bij neerviel. In zeven jaar tijd was hij opgebrand. Zijn afgepeigerde lichaam kreeg niet de tijd om te herstellen. Thuis kreeg hij niet de liefde en de warmte die hij nodig had, ook door zijn eigen fout: zijn carrière en werk gingen voor op alles. Zijn vrouwen voelden zich na enige tijd slechts aanhangsels en vertrokken.”
Wie spint nu nog garen bij zijn gezwoeg?
“Zijn dochter, Lisa Marie, heeft enkele jaren geleden 85 procent van zijn nalatenschap verkocht aan een conglomeraat, zakenmensen die er verstand van hebben om met het merk Elvis nog vele jaren miljoenen dollars te verdienen. Tegenover Graceland is een state-of-the-art complex verrezen dat de 600.000 jaarlijkse bezoekers een volledig nieuwe beleving biedt. Symfonie-orkesten touren met virtuele concerten waarin Elvis herleeft. Vergelijkingspunten? Geen. Ja, er zal nog jaren naar pakweg Frank Sinatra, Michael Jackson of Madonna worden geluisterd. Maar die overstijgen nauwelijks de muzikale impact. Presley was en is daarbovenop dus ook een sociaal-maatschappelijk fenomeen én tikte als musicus hoger aan dan wie ook, met grote voorsprong: als enige verkocht hij 1,5 tot 2 miljard platen of cd’s. Als enige performer ooit wist hij meer dan 1,5 miljard tv-kijkers te boeien met één enkele show (’Aloha from Hawaii’, in 1973 het eerste concert dat wereldwijd via satelliet te zien was, meer bekeken dan de maanlanding en op vlak van kijkcijfers enkel geklopt door massa-evenementen zoals de Olympische Spelen of Live Aid, nvdr.). Slechts één zanger inspireerde ook al meer dan tweeduizend boeken. En kreeg mij zo gek om er een tweede te schrijven, om ook zijn privéleven en persoonlijkheid uit de doeken te doen.”
(lacht) ‘Elvis Dichtbij’, Marc Hendrickx, Willems Uitgevers, 248 blz, rijk geïllustreerd ‘Elvis Lives!’, NPO1, 16/8, 20.35 uur en ‘Elvis Lives Live!’, 21.35 uur
Elvis was een geweldige zanger met een ongeëvenaarde live reputatie. Alleen Springsteen komt een beetje in zijn buurt Marc HENDRICKX
Auteur