“Mijn man zou hier doodziek van zijn”
Verdovingsmiddel ontwikkeld door Paul Janssen nu gebruikt voor executies in Florida
“Mocht hij dit horen, hij keerde zich om in zijn graf. Het idee dat een van zijn producten gebruikt wordt om mensen te doden zou hij nooit kunnen aanvaarden.” Barones Dora Arts-Janssen (81), weduwe van de Kempense farmacoloog Paul Janssen, reageert geschokt nu een van de verdovingsmiddelen van haar man in Florida wordt gebruikt bij executies. De executie van Mark James Asay (53) donderdagnacht in de gevangenis van Starke, Florida zorgde voor een dubbele primeur. Het was voor het eerst sinds de herinvoering van de doodstraf in 1979 dat in Florida een blanke werd geexecuteerd voor de moord op een zwarte. Het was ook voor het eerst dat het verdovingsmiddel Etomidate deel uitmaakte van de dodelijke cocktail.
En dat ging niet ongemerkt voorbij. Farmareus Johnson & Johnson maakte meteen bekend absoluut niet gelukkig te zijn met het gebruik van een product dat zij hadden uitgevonden. Etomidate is trouwens een Belgische uitvinding. Een kortwerkend, intraveneus verdovingsmiddel dat in de jaren 60 werd ontwikkeld bij Janssen Pharmaceutica. Onder de vleugels van baron Paul Janssen, zeg maar, wiens bedrijf in 1961 door Johnson & Johnson werd opgekocht.
Van de kaart
Het maakt dat de schokgolf tot in België te voelen was. “Ik ben volledig van de kaart door dat nieuws”, zei Dora Arts-Janssen gisteravond in een eerste reactie. Al veertien jaar is ze de weduwe van Paul Janssen en de behoeder van zijn ideeën. “Mensen helpen. Mensen genezen. Dat was de essentie van het leven van mijn man. Hij was bezeten van de zoektocht naar middelen om mensen op een veilige manier te verdoven bij operaties. Heel zijn leven heeft hij daaraan gewijd. Meer dan veertig producten heeft hij daarom uitgevonden. Het idee dat een van die uitvindingen gebruikt zou worden om mensen uit de weg te ruimen, zou hem doodziek maken. Je kan je niet inbeelden hoe kwaad dit hem zou maken.”
Ze zit daarmee op dezelfde lijn als Paul Stoffels, hoofd van Janssen Pharmaceutica, die gisteravond ook openlijk betreurde dat een uitvinding van Paul Janssen gebruikt werd voor een executie. “Dat was absoluut niet de bedoeling.”
Leverancier
Hoe de gevangenisadministratie van Florida de hand kon leggen op Etomidate is nog een raadsel. Johnson & Johnson heeft het middel nooit verkocht in de Verenigde Staten en heeft het vorig jaar ook in de rest van de wereld afgestoten. Maar het patent is verlopen en verschillende andere farmabedrijven maken het wel nog. De gevangenisadministratie
Dora ARTS-JANSSEN Weduwe van Paul Janssen weigert alvast de naam van de leverancier vrij te geven. “Wij volgen de wet en voeren de opgelegde straffen uit. Dat is onze plicht, en we streven met de dodelijke injectie naar een zo humaan en waardig mogelijke aanpak.”
De discretie over de leverancier hoeft niet te verwonderen. Het Amerikaanse gevangeniswezen krijgt het steeds moeilijker om geneesmiddelen aan te kopen voor de executies van terdoodveroordeelden. Een groeiende groep farmabedrijven verzet zich immers formeel tegen het gebruik van hun producten.
Blanke racist
De geëxecuteerde
Mark
James Asay zat al bijna dertig jaar in de dodencel. Hij werd in 1988 ter dood veroordeeld voor de moord op de 34-jarige zwarte man Robert Lee Booker en de 26-jarige Robert McDowell. De aanklagers omschreven hem als een white supremacist - een blanke racist - die zijn slachtoffers vermoordde wegens hun huidskleur.
Asay is tot de laatste dag blijven vechten tegen die stempel. Hij bleef de moord op Lee Booker ontkennen, en McDowell - “een vriend” - zou hij in een dronken bui in blinde woede hebben gedood. Zijn racistische tatoeages zouden dan weer “een bescherming” zijn geweest, een overblijfsel van een eerder verblijf in een Texaanse gevangenis. Voor Dora Arts-Janssen speelt het allemaal geen rol wat de man op zijn kerfstok heeft. “Voor Paul zou dat ook niet uitgemaakt hebben. Het principe is belangrijk: hij werkte om te genezen, niet om te doden. Hij toonde mij ooit foto’s van psychiatrische patiënten met koorden op hun bed gebonden. Het maakte hem trots dat hij geneesmiddelen kon uitvinden waardoor die mensen bevrijd konden worden. Dat is waar hij voor staat.”