Critici spreken van “verminking beschermde monumenten”

Kunstenares Elise Eeraerts (31) heeft ambitieuze plannen om twee Gallo-Romeinse grafheuvels in Heers beter bekend te maken bij het grote publiek. De Antwerpse is laureate van de Meesterproef van de Vlaamse bouwmeester. Opmerkelijk is dat ze in de grafheuvel van Gutshoven een achthoekig figuur wil laten uitgraven. Voor het zover is, onderzoekt eigenaar provincie Limburg eerst de haalbaarheid van de plannen. Intussen is ook niet iedereen even opgezet met de plannen. Limburg telt vandaag nog vijftien zichtbare grafheuvels. In deze tumuli werden asurnen en giften van grootgrondbezitters uit de eerste en tweede eeuw na Christus begraven. Door de eeuwen heen zijn ze leeggeroofd of onderzocht. In 1985 gebeurde dat laatste nog met de tumulus van Gutshoven, waarin de verbrande beenderen van een vrouw, een glazen urne en een uitgebreid tafelservies werden gevonden. De vondsten uit deze intussen gereconstrueerde tumulus zijn te bewonderen in het GalloRomeins Museum in Tongeren. “Als provincie willen we het verhaal van de tumuli zo veel mogelijk vertellen. Dat kan onder meer door een betere bereikbaarheid via het fietsroutenetwerk en met het maken van zo veel mogelijk cross-overs met het Gallo-Romeins Museum (GRM). In een oproep van de Vlaamse bouwmeester vonden we een goede mogelijkheid om iets met de tumuli te doen”, zegt gedeputeerde Igor Philtjens (Open Vld).

Achthoek

Als winnares kwam Elize Eeraerts uit de bus. “Mijn plan is om in de heuvel van Gutshoven een achthoek uit te graven, een figuur die veel voorkomt in sacrale architectuur. De bezoeker loopt door de sleuven. Binnenkomen doe je dan op het laagste punt van de tumulus. Naarmate je het centrum nadert, wordt de sleuf hoger, tot 3,5 meter. Dat traject symboliseert de stadia van de rouw. Je gaat van licht naar donker, en opnieuw naar licht. De contouren zijn nagenoeg onzichtbaar vanop straat en hebben dus geen impact op het landschap.”

Bij de inhuldiging wil Eeraerts in de sleuven leem verbranden. De stenen die dit oplevert, gebruikt ze in een herdenkingsmuur die langs de tweede en onaangeroerde tumulus in Vechmaal moet komen. “Hier kan iedereen iets op schrijven of aanbrengen. Zo verbinden we beide plekken, die op een kwartier stappen van elkaar liggen. ‘Verdwijnen’ in Gutshoven en ‘herinneren’ in Vechmaal dus.”

Dit project wekt vrij grote ergernis op. Het zou me verbazen als ze hier toestemming voor krijgen

Streven naar behoud

Hoeveel het project zal kosten en of het er ooit komt, is nog onduidelijk. De plannen moeten eerst verschillende procedures doorlopen Robert NOUWEN

Tumuli-kenner in verband met de haalbaarheid en de gevolgen. “Dit project wekt vrij grote ergernis op”, reageert gewezen GRM-conservator en tumuli-kenner Robert Nouwen. “Het zijn beschermde monumenten en die willen ze verminken. Dat is niet de manier om ze te beschermen. Het zou me verbazen als ze hier toestemming voor krijgen. Bovendien is er eind jaren ’80 nog een project opgestart om zo veel mogelijk te streven naar het behoud van de oorspronkelijke tumuli. Er was veel enthousiasme, maar het onderhoud van de banken en hagen errond is snel stilgevallen. Dit is weer het zoveelste project rond tumuli dat om de tien tot vijftien jaar opduikt.”