TE DUUR, TE NUTTEL

WAAROM NIEMAND DE SPE

Citius, altius, fortius,

Sneller, hoger, sterker.

was het olympische motto van stichter Pierre de Coubertin. Maar ook voor de organisatoren ontstond doorheen de decennia een opbod naar groter, meer en duurder. Dat lijkt nu zijn plafond te hebben bereikt. Landen en steden spelen het spelletje van het IOC niet meer mee. Op zoek naar redenen en achtergronden. BUDGET “Geen enkele economische meerwaarde” Wie de Olympische Spelen binnenhaalt, weet dat het miljarden euro’s zal kosten. Hij weet alleen niet hoeveel miljarden, want het budget wordt steevast schromelijk onderschat. En het fabeltje dat je die investering terugverdient, gelooft niemand meer.

Zoals altijd moet je oppassen met cijfers. Een stadion neerzetten in China kost minder dan hetzelfde gebouw in Europa. En die nieuwe luchthaven in Athene, tel je die mee in het olympisch budget of niet? Ze is wel gebouwd naar aanleiding van de Spelen, maar ze was hoognodig en ze doet vandaag nog altijd dienst. Dat van die appels en die peren, weet je wel. Maar de conclusies zijn duidelijk, doorheen al de universitaire studies die er zijn gemaakt. Het budget voor de Olympische

Spelen wordt steevast zwaar onderschat. Gemiddeld 176 procent voor de zomerspelen en 142 procent voor de winterspelen, berekenden ze in Oxford. Uitschieters zijn Lace Placid 1980 (324 procent) en Sotsji (289 procent), maar Montreal 1976 sloeg alle records: de fac- tuur bleek 720 procent hoger dan geraamd. De stad moest een speciale belasting invoeren om de Spelen door te slikken. Pas in 2008 - dertig jaar na de Spelen (!) - werd die taks afgeschaft. Intussen wéét iederéén dat de geciteerde bedragen pure onzin zijn, maar toch trapte Tokio 2020 in dezelfde val: het oorspronkelijke bedrag van 5,5 miljard euro is intussen al haast verdubbeld naar 10,5 miljard. Inbegrepen zijn louter de directe, sportieve kosten; met infrastructuurwerken erbij zouden de Spelen al vijf keer duurder zijn. De duurste Spelen in absolute bedragen waren die van Sotsji (nochtans winterspelen, die in principe kleiner zijn). Oxford komt uit op 18,2 miljard euro. Andere studies nemen infrastruc- mee en pieken naar 50 miljard.

Eddy De Smedt, topsportdirecteur van het BOIC en delegatieleider op de Spelen: “De Spelen kosten bijzonder veel geld, dat is zo. Zelfs een bid indienen is al duur, en dat is alleen maar om in aanmerking te komen. Jacques Rogge heeft onder zijn voorzitterschap al een einde willen maken aan de extravagantie en het gigantisme.” Trudo Dejonghe, sporteconoom aan de KULeuven: “De Spelen zijn altijd duurder en duurder geworden. De inkomsten worden steevast overschat, de uitgaven zwaar onderschat. Eens een kandidaat begonnen is, kan hij niet meer terug. Maar ik denk dat we nu aan een plafond zitten. Voor de Westerse wereld kunnen deze bedragen niet meer. Overheden trekken zich terug omdat ze beseffen dat ze dat geld veel beter in andere, sociale zaken investeren. Het verrast me dat Parijs dit nog doet, want in Frankrijk kennen ze momenteel andere problemen.” Lange tijd is de schijn hoog gehouden dat die investeringen op termijn zouden renderen, maar die ballon is al lang doorprikt. Zelfs het succesverhaal van Barcelona wordt nu in twijfel getrokken. Een Spaanse studie wijst uit dat Madrid sinds 1992 een nog betere groei heeft gekend dan Barcelona, en dat zonder Spelen. Beide steden zouden geboomd hebben door andere factoren, zoals de positieve sfeer in het post-Franco tijdperk, de vrijmaking van het luchtverkeer en de eenmaking van Europa.

Dejonghe: “De organisatie van de Olympische Spelen is zwaar verlieslatend. Wat altijd begint met een belofte van grote winsten, eindigt steevast met een zware kater. Er komt veel marketing en window dressing aan te pas om dat goed te praten, maar uiteindelijk is het altijd de belastingbetaler die erbij verliest. De kosten zijn voor de inrichter, terwijl de winsten naar Zwitserland (het IOC, nvdr) afvloeien. Onlangs had iemand het over fool’s gold en dat vind ik een rake typering. Het blinkt wel, maar het is

Eddy DE SMEDT Topsportdirecteur BOIC waard. De organiserende comités schermen met allerlei economische studies, maar die missen geloofwaardigheid. Achter de bedragen waarmee ze goochelen, schuilt grotendeels een verschuiving: het geld dat de mensen uitgeven aan tickets voor de Spelen, zouden ze anders betaald hebben voor een cinematicket. Als econoom weet je dat je geld slechts één keer kan uitgeven. De Spelen bieden geen enkele economische meerwaarde.” INFRASTRUCTUUR

“Er moet een erfenis

achterblijven”

Het Vogelnest-stadion was een heel krachtig symbool van de Olympische Spelen in Peking. Maar vandaag geldt het als hét symbool van waanzin en megalomie. Het staat te verkommeren, dient hooguit nog als toeristische attractie.

Nog schrijnender zijn de beelden uit Rio. Nog geen jaar na de Olympische Spelen zit in het zwembad waarin Pieter Timmers zilver behaalde alleen nog vies, bruin water. Wind en regen hebtuurkosten vrij spel doorheen het pand, de verloedering is compleet. Een groot deel van de infrastructuur van de Olympische Spelen is achteraf totaal nutteloos. Onderhoud kost geld, afbraak ook, en dat geld is er niet. Ook dat vooruitzicht schrikt kandidaat-organisatoren af.

Trudo Dejonghe: “Ik zat te kijken naar het boogschieten in Rio. Daar stonden tribunes voor 5.000 man, maar ze waren leeg. Zelfs tijdens de Spelen stonden ze daar voor niets. Of zo’n wildwaterbaan voor kajak. Als archeologen die over duizend jaar in China terugvinden, die gaan niet weten wat dat is.”

Vaak wordt aan nieuwbouw een sociale dimensie gegeven, maar ook daar is Dejonghe erg kritisch voor: “Ze bouwen een atletendorp dat achteraf een achtergestelde wijk moet opwaarderen. Maar wat zie je in Londen? Na de Spelen komen daar yuppies wonen die de oorspronkelijke bewoners verdrijven. Er is weinig sociaals aan die sociale projecten. Terwijl Rio zoveel nood had aan scholen, rioleringen, huizen.” Eddy De Smedt: “Het moet een absoluut noodzakelijke voorniets waarde zijn dat de Spelen een legacy nalaten. Het mag geen investering zijn in eenmalige infrastructuur, er moet een erfenis achterblijven. Bij Rio heb ik mijn bedenkingen bij de bouwkwaliteit van het olympisch dorp. Die was niet goed.”

De Spelen altijd in dezelfde stad? In de huidige situatie mag je geen enkel idee weggooien. We moeten de haalbaarheid nagaan

SCHANDALEN

“IOC verliest zijn macht”

Met enig gevoel voor cynisme heeft het gebrek aan kandidaten voor de Olympische Spelen ook een positief aspect: de ‘verkiezing’ is dit keer zonder corruptie verlopen. De eindeloze schandaalsfeer rond de toekenning van grote sportevenementen heeft zeker bijgedragen tot terughoudendheid bij potentiële gaststeden. Trudo Dejonghe: “De publieke opinie heeft er genoeg van hoe alles bedisseld wordt. En je ziet het niet alleen bij het IOC of de FIFA. Ik zal geen namen noemen, maar het valt me op hoe altijd dezelfde mensen weer opduiken als er in België een stadion gebouwd wordt. Altijd dezelfde schimmen die rond de politici draaien. Corruptie zie je overben