“Het sociale leven is tien keer sterker in Ethiopië”
Jackers organiseert, onder meer met Vlaamse reisorganisaties, toeristische uitstappen in Ethiopië waar cultuur én natuur zo overweldigend aanwezig zijn dat een mens er alleen maar stil van kan worden.
In zijn Limburgse periode was Jan Jackers actief in sociale bewegingen. Van de vredesbeweging in Tongeren tot De Wroeter in Kortessem, een organisatie die hij mee hielp uitbouwen. Ook in het Luikse Quartier Pierreuse, de bruisende wijk boven het Prinsbisschoppelijk Paleis, zat hij diep in het verenigingsleven.
Geen heimwee
Na ieder bezoek aan België keert hij zonder enige vorm van heimwee terug naar Ethiopië, het land dat volledig ingesloten is op het Afrikaanse continent. Ethiopië is bezig is aan een stille revolutie - een revolutie die bewijst dat zelfs de armste landen in Afrika niet gedoemd zijn om eeuwig opgesloten te blijven in de vicieuze cirkel van onderontwikkeling, oorlog en armoede. Jackers baat al enkele jaren een lodge uit in Debre Zeit, op amper 50 kilometer van de hoofdstad Addis Abeba. Eerder probeerde hij het in dat land als ontwikkelingswerker. Vandaag kijkt hij nuchter en realistisch terug op die periode én heeft hij alle vertrouwen in de ontwikkeling van het land. Dat optimistische beeld begint met een basale vaststelling: “Er is vrede, veiligheid en politieke stabiliteit. Welk was het land met de grootste economische groei vorig jaar? Ethiopië met 10 procent. Ik ben geen freak van economische groei, maar je hebt het wel nodig als je uit de armoede wil geraken. Uitzonderlijk in Afrika: armoedebestrijding staat op de agenda van de Ethiopische re- gering. Dat is essentieel om aan armoedebestrijding te doen. Kijk bij ons, het heeft twee generaties geduurd om uit de armoede te komen. Landen als Ethiopië zitten op de goede weg en hebben nu tijd nodig.”
“Verder is het klimaat in Ethiopië fantastisch. Overdag is het 26 graden, ’s nachts 18 graden. Je hebt er weinig of geen last van insecten, alleen in de laaglanden moet je uitkijken voor malaria.”
Was Ethiopië je eerste Afrikaanse land?
“In 1997 ben ik voor het eerst in Ethiopië geweest. Voordien heb ik nog andere Afrikaanse landen aangedaan: Mali, Tanzania, Senegal, Burkina, Kameroen, Ghana, Guinée-Conakry, Togo, Namibië.” “Aanvankelijk wilde ik ontwikkelingsprojecten opzetten. Zo heb ik waterdistributie voor de Karayounomaden vlak bij het Awash Park georganiseerd. Daar ben ik 2,5 jaar mee bezig geweest, met geld van Unicef. Daarna heb ik een lokale ngo voor de nomaden helpen opzetten. Die bestaat nog. Toen ik eraan begon was het te vroeg. Er waren niet genoeg geschoolde mensen, maar toen is wel het zaadje gezaaid. Laat ze het maar zelf doen, dat is veel beter.”
Hoe is je visie op ontwikkeling veranderd?
“Vroeger gingen we de arme mensen helpen. Neen, dat was geen modeverschijnsel, ik sta er nog achter, maar nu geloof ik dat binnen 20 jaar de klassieke ngo’s niet meer bestaan, afgezien dan van organisaties voor mensenrechten en noodhulp. Het sociale aspect zwakt af: alles is business geworden, onze samenleving is meer individueel gericht.”
Waarom heb voor jezelf de switch gemaakt?
“Dat was niet de bedoeling, maar ik zocht een vaste stek in Ethiopië. Ik vond een stuk grond met boerderij aan boord van het Babogayameer, een van de zeven kratermeren in Debre Zeit. Het gebied
rond het meer was toeristische zone, ik mocht er blijven tot iemand een hotel of lodge op die
plaats zou openen. Als het zo zit, zei ik, dan kan ik beter zelf een klein hotel uitbouwen.” “De lodge aan het meer is in 2010 opengegaan. Ik ben erin getuimeld, voor mij was het eerder een
joke. Tien jaar geleden moest je maar 60.000 dollar binnenbrengen. Nu is dat al opgelopen tot 150.000 dollar - op voorwaarde dat je met een Ethiopische partner werkt.”
“En ik moet zeggen, de lodge draait goed. Ik heb dan ook een tweede lodge geopend, gelegen tussen twee vulkanische meren ( Chitu en Shalla) in de Riftvallei waar dagelijks duizenden flamingo’s neerstrijken. De 10.000 Flamingos Lodge maakt deel uit van het Abiata-Shalla Nationaal Park. Het is één van de weinige plekken op aarde waar je kan baden in warmwaterbronnen vlakbij de flamingo’s.”
Waarom ben je neergestreken in
Ethiopië?
“Ethiopiërs zijn rustige mensen. Het land heeft een aangenaam klimaat en het is veilig. Hier heerst een verkeerd beeld van Ethiopië, dat het een land is waar alleen maar honger en armoede troef zijn. Dit beeld klopt niet: Ethiopië heeft een unieke geschiedenis en cultuur.”
“Ethiopië is volledig door land ingesloten en was in het verleden redelijk moeilijk bereikbaar door de natuur. Je moest een groot stuk woestijn of uitgestrekte savannes doorkruisen om er te geraken. Noord-Kenia is woestijn, de Ogaden is woestijn, de Danikillaag- vlakte in het noorden en het Ethiopische hoogplateau beperkten alle toegang. Dit maakt ook dat de Ethiopische identiteit gebleven is. Het is een zeer trots volk.” “Niet dat de mensen minder gelukkig zijn dan in België. Het sociale leven is er tien maal sterker dan bij ons. De mensen leven vrijer, minder gestructureerd. Hier in België moet iedereen hollen om ’s ochtends om 8 uur op het werk te zijn. In Ethiopië is het voor alle kinderen speeltijd van ‘s morgens tot ‘s avonds met broertjes, zusjes en buren…”
“De Ethiopiërs zullen je ook nooit met een mes bedreigen om je geld af te persen. Ze hebben een heel uitgekiende manier om op vriendelijke wijze aan je geld te komen.”
Wat verdient een arbeider per dag?
“Je kan dat moeilijk vergelijken. Dat hangt af van het soort werk en de scholing van de man of vrouw. Een hulp in de keuken krijgt 34 euro per maand, een leerkracht 110 euro. Je moet dat inkomen afzetten tegen de kosten voor het levensonderhoud. Een eenvoudige kamer huren kost 400 birr, dat is 15 euro. Een ruimte met twee kamers is 600 birr.”
Wat zijn de grote uitdagingen?
“Net als voor de rest van de wereld: de bevolkingsgroei. In alle Ethiopische steden is de bevolking in tien jaar verdubbeld. Zoiets is onhoudbaar. Er is geen land meer om te verdelen onder de kinderen op het platteland.”
Aan welke projecten werk je momenteel?
“Ik probeer giraffen uit ZuidEthiopië over te brengen naar een beschermde plek vlakbij de
10.000 Flamingos Lodge. Tot veertig jaar geleden leefden ze ook daar. Als we niets ondernemen, zullen er binnen tien jaar geen giraffen meer zijn in Ethiopië. Binnenkort gaan we op zoek naar mensen, bedrijven of dierentuinen in Europa die het project willen financieren.”
Ik ben geen freak van economische groei, maar je hebt het wel nodig om uit de armoede te geraken
Jan Jackers