Zelden opgestegen, altijd gevlogen
HOUTHALEN-HELCHTEREN
Een leven lang heeft Jos Clissen tussen de vliegtuigen doorgebracht. Eerst als beroepsmilitair in KleineBrogel, waar hij als mecanicien-wapenmaker werkte aan de schietstoelen van de F16’s, later als voorzitter van de Pampa Modelfighters, een modelbouwvliegclub. ‘Vliegen was zijn leven.’ Het is slechts een klein overlijdensbericht, onderaan een krantenpagina. Zonder foto, maar met het logo van de Pampa Modelfighters Helchteren. De modelvliegclub huldigt zijn oprichter, erevoorzitter, bestuurslid en bezieler. “Jos heeft de club in 1982 gesticht en tot 2015 geleid”, verduidelijkt secretaris Mathieu Ruyters. “Hij heeft er ontelbare uren in gestopt en alles geregeld wat er geregeld moest worden. De Pampa Modelfighters was zijn levenswerk.”
Legervliegtuigen
Modelbouw was een hobby die Jos deelde met zijn zoon Eddy. Al sinds de jaren zeventig trokken ze met hun zelfgebouwde modelvliegtuigen naar een veldje in Overpelt. “Tot onze pa erin slaagde om een terrein ter beschikking te krijgen waar hij zelf een club kon stichten”, zegt Eddy Clissen. “Dankzij een legerkolonel konden we van start gaan op een uithoek van de Pampa range, het schietterrein van de Navo.” Het gaat om een militair gebied op de Donderslagse Heide in Houthalen-Helchteren, waar F16’s vanuit de lucht op doelen schieten op de grond. Aangezien dat overwegend tijdens kantooruren gebeurt, is het terrein tijdens het weekend vrij en kan het luchtruim ingenomen worden door schaalmodellen van de vechttoestellen die er normaal op ware grootte rondvliegen. “Uiteraard had onze pa die toestemming te danken aan het feit dat hij zelf ook militair was”, aldus Eddy. Jos heeft altijd gewerkt in de legerkazerne van Kleine-Brogel, waar hij instond voor het onderhoud van de schietstoelen van gevechtsvliegtuigen. “Onze pa bezat de wonderlijke eigenschap dat hij zich overal kon tussenwringen. Als hij een idee had, dan voerde hij dat ook uit. Onze pa kende geen problemen, alleen maar oplossingen.”
“Klopt”, beaamt Mathieu Ruyters. “Maar als militair besefte Jos niet altijd dat het er in een vrijetijdsclub anders aan toeging dan in het leger. Zijn beslissingen hadden soms meer weg van bevelen. Maar altijd met de beste bedoelingen: Jos handelde nooit uit eigenbelang. Als hij iets deed, was dat uitsluitend met de club voor ogen.” “Onze pa was streng in de leer”, bevestigt Eddy. “Door zijn houding had hij veel vrienden, maar ook enkele vijanden. Ook thuis was hij strikt: hij had een lijn en daar week hij niet van af. Maar daar hebben we mee leren leven. Ik hou alleen maar positieve herinneringen aan hem over en heb veel van hem opgestoken. Hoe je leiderschap moet uitdragen, bijvoorbeeld.”
Bouwdozen
Jos had vier zonen en een vrouw, maar eenmaal gepensioneerd bracht hij meer tijd door op de vliegclub dan met zijn gezin. “Jos was er altijd”, herinnert Mathieu zich. “Op de pampa kan tijdens het weekend van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat worden gevlogen. Niet dat Jos zelf nog veel vloog – hij deed het alleen als er weinig volk was. Maar aanwezig was hij sowieso.” Modelvliegen is nu eenmaal verslavend, zegt Mathieu. “De meeste piloten hebben minstens vijf toestellen vliegklaar staan. Sommige leden van onze club beschikken zelfs over tachtig modelvliegtuigen. De laatste jaren is het gamma enorm uitgebreid: er zijn zwevers, parapentes, snelle toestellen, drones, helikopters en ook indoortoestellen, waarmee we tijdens de winter in een sporthal gaan vliegen.”
Eddy begon op zijn dertiende met modelvliegbouw, samen met zijn vader. “Thuis in de veranda knutselden we aan toestellen. Soms hadden we daar weken werk aan. Niet zoals de bouwdozen van vandaag, waarmee je op een halve dag een toestel in elkaar steekt. Voor mij draait het om het bouwen, het liefst van al begin ik met een plank en doe ik alles zelf. Zoals ik ook mezelf en zo’n driehonderd clubleden heb leren vliegen – tegenwoordig moet je een brevet halen voor je een modelvliegtuig mag besturen. Onze pa en ik hebben zo’n brevet nooit gehad.”
Jets over Pampa
Met Jos als drijvende kracht groeide de Pampa Modelfighters uit tot een grote club met zelfs een internationale airshow: Jets over Pampa, een jaarlijks evenement waar piloten uit de hele wereld op afkomen. Die dag mogen alleen toestellen met een turbine vliegen. “Bijna echte straaljagers”, schetst Mathieu Ruyters. “Ze hebben zelfs een vergelijkbare motor en stuwingskracht, alleen zijn ze natuurlijk een paar maten kleiner.”
Twee jaar geleden stond Jos zijn bestuursfunctie af. “We hebben zware jaren gekend”, zegt zoon Eddy, doelend op onder meer het overlijden van zijn moeder. “Onze pa heeft toen serieuze klappen gekregen. Maar fysiek bleef alles goed gaan, tot hij een maand geleden een maagbloeding kreeg.”
Jos werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht, waar hij nog meerdere bloedingen kreeg. De dokters besloten zijn maag te verwijderen, een operatie waarvan hij goed leek te herstellen, tot hij een bacteriële infectie kreeg. “Onze pa zag er tegenop om hulpbehoevend te worden. Dat wilde hij mij niet aandoen – ik ben invalide en ben altijd thuis blijven wonen. Gelukkig is hem dat lot bespaard gebleven”, zegt Eddy. “In drie weken was het voorbij.” Jos Clissen kreeg een droom van een afscheid. Toen hij na de uitvaart begraven werd en de familie rond zijn kist stond op het kerkhof, kwamen er plots vier F16’s in formatie overgevlogen. “Puur toeval”, zegt Eddy. “Het was het weekend van de Sanicoleairshow en de F16’s waren aan het oefenen. Alsof het zo moest zijn. Een mooier afscheid kon onze pa niet krijgen.”