“Als groentje van zeventig jaar lig ik hier goed in de markt”
Schemert het rusthuis als een doemscenario aan het einde van uw leven? Onder meer in het Truiense Velm doen ze hard hun best om te bewijzen dat de laatste halte niet per se moet beantwoorden aan het clichébeeld van afhankelijkheid, eenzaamheid en gebrekkige zorg. Wij gingen op zoek naar geluk in woondorp Triamant Haspengouw, dat - als het even kan - zelfs droomfabriek speelt voor zijn bewoners. “Gene Picasso hè?”, zegt Mariette Meys (83), terwijl ze haar schilderwerkje toont aan de meisjes van basisschool ‘t Vlindertje in Velm. “Keimooi”, vinden die, maar Mariette is niet te overtuigen: “Trekt op gene orgel.” De bewoners van Triamant knutselen vandaag samen met de zesdejaars van ’t Vlindertje in het kader van hun gemeenschappelijke dementieproject. Voor de kinderen is het een kennismaking met dementie en bewoners die aan de ziekte lijden, vinden door samen creatief te zijn even de weg terug in hun hoofd. Mariette haar geest is nog messcherp, maar ze heeft een andere reden om deel te nemen. “Als ik die kinderen zie, denk ik aan mijn eigen jeugd: ik ben vroeger naar dezelfde school geweest als zij.” Later op de dag zal ze trots haar trouwfoto’s tonen, geschoten in Kasteel Peten, dat nu het hotel en de brasserie van Triamant herbergt.
Vakantieresort
Tegen het kasteel en het voormalige internaat leunt nu een woondorp aan dat onderdak geeft aan zo’n 250 bewoners. Triamant is geen rusthuis, maar een buurt voor jong en oud, verbetert sitemanager Heidi Werckx. “Wie hier voor het eerst komt, zegt vaak dat het meer lijkt op een vakantieresort dan een rusthuis”, lacht ze. Oké, er is een woonzorgvleugel en momenteel zijn de flats overwegend bewoond door ouderen met of zonder zorgbehoefte. Maar de flats zijn er ook voor jonge, gezonde mensen. Net als de vijf huisjes op de site, waar gezinnen wonen. De filosofie van Triamant, dat geregeld genoemd wordt als woonconcept van de toekomst, is gericht op zelfstandigheid. Het wil een levendige buurt zijn - met brasserie, hotel, zwembad en winkeltje - waar ouderen toch alle nodige zorg kunnen krijgen en kunnen blijven tot hun laatste dag. Het prijskaartje? Een flat zonder maaltijden maar met permanentie en de basisvoorzieningen voor zorg heb je vanaf 39,5 euro per dag, een kamer in de woonzorgvleugel vanaf 57,78 euro.
Atleet
René Lismont (84) ziet vanuit zijn flat de kerktoren van Gingelom, het dorp waar hij tot vier jaar geleden woonde. “Niemand verlaat graag zijn huis”, zegt weduwnaar René. “Tot mijn tachtigste heb ik de tuin zelf onderhouden. Met de fietsclub reed ik nog tochten tot 100 kilometer. Maar ik wilde niet wachten tot ik het onderhoud van het huis niet meer zou aankunnen en alles zou verloederen.” In Velm heeft René een “nieuw project” gevonden. “Ik ben lid van de vereniging Vrienden van het park die instaat voor het onderhoud van de tuin. ’s Morgens om zeven uur open ik het kapelletje en borstel ik de vloer.” De kwieke tachtiger leeft als een atleet. Hij doet oefeningen rond de tafel in zijn woonkamer, gaat wandelen of fietsen. “Als het slecht weer is, loop of fiets ik in de parkeergarage. Niet dat ik schrik heb voor de aftakeling maar ik wil wel zo lang mogelijk fit blijven.” Te oordelen naar de druk bijgewoonde turnles van bewoonster Trix (79) is hij niet de enige die er zo over denkt. Trix was jarenlang kinesiste. “Ik zag mensen hier gebogen over hun rollator lopen en dacht: allez, dat moet beter kunnen. Daarom heb ik voorgesteld om beweeglessen te geven. Maar ik ben niet streng, ik wil geen keurploeg.” Vandaag telt haar grijze garde 26 leden, al dan niet met rolstoel of rollator. “De meesten zijn tachtig of negentig. Het is ontroerend om te zien hoe ze hun best doen”, zegt Trix.
Verjaardagstaart
Dat bewoners vrijwilligers worden en actief blijven, is iets wat leefcoach Kim Schutters alleen maar kan aanmoedigen. “Bij al onze bewoners doen we een bevraging op basis waarvan we een leefpad uitstippelen, waardoor zij zo lang mogelijk zo gelukkig en gezond mogelijk kunnen blijven. Hun sociale netwerk speelt daarin een belangrijke rol. In plaats van mensen weg te rukken uit hun omgeving, doen we een beroep op dat netwerk en bouwen we het verder uit. Misschien wil een vroegere buurman wel geregeld langskomen om samen naar de markt te gaan?”
Elly Duchateau uit Eben-Emael (59) verhuisde naar Triamant toen ze te horen kreeg dat ze parkinson heeft. “De ziekte is onder controle, maar ik weet niet hoe het zal evolueren. Hier kan ik blijven wonen, ook als ik later hulp nodig heb.” Ze gaat naar de bakker voor een verjaardagstaart voor haar vader. “Hij wordt vandaag 87 jaar en heeft de ziekte ook. De laatste jaren is hij flink achteruitgegaan: hij kan nog weinig en begrijpt het allemaal niet zo goed meer. Sinds kort heeft hij hier ook een flat en kan ik dagelijks bij hem op bezoek.”
Bij haar gesprek met de leefcoach kwam een bijzondere droom van Elly bovendrijven. “Ik heb verteld dat ik altijd al eens met een vrachtwagen wilde meerijden. Een tijdje later hebben ze me naar beneden gelokt en stond er hier een vrachtwagen klaar die me heeft meegenomen voor een tochtje. Heel plezant.” Triamant als droomfabriek? “Ik vrees dat we niet alles kunnen waarmaken, maar we doen ons best”, lacht Kim.
Snotpiet
Elly Duchateau (59) Louis De Meyer (70) lepelt een kom broccolisoep binnen in brasserie L’O de Vie. Hij heeft een moeilijke tijd achter de rug, vertelt hij wanneer we bij hem aan tafel schuiven. “Drie jaar geleden is mijn vrouw onverwacht vertrokken. Dat was een harde klap. Toen ik vorig jaar met een longontsteking in het ziekenhuis werd opgenomen, was dat de druppel.” Louis zat er helemaal door en belandde in de psychiatrie. Sinds maart probeert hij zijn leven weer op de rails te krijgen in Triamant. “Ik praat hier niet veel over wat ik heb meegemaakt. Ik kijk weer vooruit en probeer te genieten van elk moment.” Met zijn 70 jaar is hij een van de jonge veulens hier. “Er zijn hier vrouwen die mijn moeder kunnen zijn. ‘Snotpiet’, zeggen ze tegen me”, lacht hij. Een nieuwe liefde is niet aan de orde, maar het staat zijn geluk niet in de weg. “Als groentje van 70 jaar lig ik hier best goed in de markt. Als Mariëtje de kans ziet, komt ze me een zoentje geven. Ik lach wel eens dat ik een fanclub ga beginnen.”
Ik had verteld dat ik er altijd al van droomde om eens met een vrachtwagen mee te rijden. Een tijdje later stond er hier een vrachtwagen klaar
Koeien
Mieke Mertens, dik 94 jaar, is een van die vrouwen die Louis’ moeder zouden kunnen zijn. Ze loopt wat moeilijk na een recente voetbreuk, maar in haar hoofd is ze kristalhelder. “Vroeger woonde ik aan de zee, nu zie ik altijd koeien uit mijn raam. Ik heb niks tegen die dieren, maar je hebt wel de ongemakken ervan. Aan zee was ik toch andere gezonde lucht gewoon.” (lacht) Ze was na de dood van haar man, anderhalf jaar geleden, graag aan de kust blijven wonen, maar in Velm is ze dichter bij haar kinderen. “Na zeventig jaar je man verliezen is moeilijk”, zegt ze. “Maar je moet je aanpassen. Ik had nooit van Velm gehoord, tot ik hier kwam wonen. Ik kende hier niks, maar nu begin ik het taaltje al te doorgronden.” Ondanks haar levenslust denkt ze wel eens aan het einde, zegt ze. “Ik heb schrik om ziek te worden en af te zien. Ik hoop dat ik in mijn slaap mag gaan.” Maar dat is voor later. “Eerst wil ik nog een tijd gelukkig leven hier.”