REFERENDUM ONTAARDT IN VELDSLAG
Catalanen tellen 844 gewonden Rajoy: “Er was geen referendum”
Bij de zware onlusten tijdens het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum zijn gisteren volgens de Catalaanse regionale overheid 844 gewonden gevallen van wie twee in kritieke toestand. De Guardia Civil zette grof geweld in om de volgens de Spaanse regering illegale stembusgang te verhinderen. Zowel kiezers als demonstranten voelden de wapenstok en de rubberkogels van de Spaanse agenten terwijl de Catalaanse politie niet ingreep. Bij de 2.315 stembureaus vormden zich lange rijen kiezers. Het hoofd van de Catalaanse regionale regering, Carles Puigdemont, verklaarde gisteravond dat met een overweldigende meerderheid voor onafhankelijkheid werd gestemd. Volgens de Spaanse premier Rajoy had er zelfs geen referendum plaatsgevonden.
BARCELONA - Bij pogingen van de Spaanse politie om het referendum over de onafhankelijkheid van Catalonië tegen te houden zijn volgens het Catalaanse ministerie van Gezondheid 844 gewonden gevallen. Twee van hen zijn kritiek. Volgens de Spaanse premier Mariano Rajoy was er in Catalonië gisteren “geen referendum, maar een enscenering”. Carles Puigdemont, het hoofd van de Catalaanse regering, was het daar grondig mee oneens. “Burgers van Catalonië, wij hebben het recht gewonnen om een onafhankelijke staat te hebben in de vorm van een republiek”, verklaarde hij gisteravond laat. Puigdemont, geflankeerd door zijn ministers, maakte gisterenavond nog geen resultaten van het referendum bekend, maar gaf wel te kennen dat de Catalanen met een overweldigende meerderheid voor onafhankelijkheid hebben gestemd. De president van de Generalitat de Catalunya gaf voorts aan dat het resultaat van het onafhankelijkheidsreferendum “in de komende dagen” aan het parlement zal worden overgemaakt, zodat dat in het geval van een overwinning voor het “ja”-kamp aan een nieuwe wet en een onafhankelijkheidsverklaring kan werken.
Hij bedankte ook de “miljoenen” Catalanen die ondanks de tegenwerking van de Spaanse overheid en het hardhandig optreden van de ordediensten zondag zijn gaan stemmen.
Guardia Civil
Eigenlijk was het de voorbije week al duidelijk geworden dat de Spaanse regering er alles aan zou doen om het door de Catalaanse regering georganiseerde referendum over de onafhankelijkheid van Catalonië tegen te houden. Zo werden onder meer miljoenen stembiljetten in beslag genomen, werden Catalaanse hoge ambtenaren die betrokken waren bij de organisatie van de verkiezingen gearresteerd en werden alle rekeningen van de regionale regering geblokkeerd.
Daardoor was de sfeer in Catalonië zo opgeklopt dat ook veel tegenstanders van Catalaanse onafhankelijkheid zich tegen de regering in Madrid keerden en hun democratisch recht om te gaan stemmen opeisten. Zondag in de vroege ochtend werd de Mossos d’Esquadra, de regionale Catalaanse politie, op pad gestuurd om de stemlokalen te bezetten. Maar zoals hun commandant vooraf al had laten weten, maakten de agenten daar niet veel werk van.
De regering in Madrid, die zich niet veel illusies maakte in de medewerking van de Mossos, had de voorbije week al 6.000 manschappen van de nationale politie en van de paramilitaire Guardia Civil naar Barcelona gestuurd.
Bijl
De eerste tekenen dat het fout kon lopen, waren er al kort na de opening van de stembureaus in Gerona, waar Puigdemont zijn stem zou uitbrengen. Via de tv-zender Euronews konden alle Europeanen live volgen hoe de Guardia Civil enkele honderden Catalanen die hun stem wilden uitbrengen met duw- en trekwerk op afstand hield. Daarbij raakte een vrouw gewond, ze werd voor de camera’s met de ziekenwagen afgevoerd. Uiteindelijk gebruikten de zwaarbewapende agenten een bijl om de deuren van het stembureau in te slaan. Het gebouw werd grondig doorzocht en uiteindelijk vertrokken de Guardia’s met een aantal plastic zakken met in beslag genomen materiaal. Eens buiten hadden ze de grootste moeite om terug tot bij hun wagens te geraken en te vertrekken. Minister-president Puigdemont was ondertussen gewoon naar een ander stembureau gegaan en had daar zonder problemen zijn stem uitgebracht.
We hebben het recht gewonnen om een onafhankelijke staat te hebben
Carles PUIGDEMONT Hoofd Catalaanse regering
In Barcelona werd de situatie al snel grimmig. Aan veel stembureaus stonden honderden burgers die hun stem wilden uitbrengen en tegelijkertijd de stembureaus beschermden tegenover agenten in gevechtsuitrusting. Daarbij kwam het vaak tot meer dan duwen en trekken.
Rubberkogels
Hoewel het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken meermaals herhaalde dat de acties van de politie gericht waren tegen het referendum en niet tegen de burgers, was dat absoluut niet de indruk die de vele gehelmde en gemaskerde agenten wekten. Met wapenstokken gingen ze burgers te lijf. Omstaanders konden filmen hoe manifestanten bij de haren van een trap gesleurd werden. In de late voormiddag gebruikte de Guardia Civil in Barcelona zelfs rubberkogels om de manifestanten te verspreiden.
Rond de middag begonnen ook de eerste meldingen van gewonden binnen te komen. Het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken maakte melding van elf gewonde agenten. Aan de kant van de manifestanten was na het incident met de rubberkogels sprake van 38 gewonden. Maar kort na de middag kwam de Barcelonese burgemeester Ada Colau, als lid van de linkse partij Podemos geen voorstander van de Catalaanse onafhankelijkheid, met het cijfer van 465 gewonde burgers. Ze eiste meteen het onmiddellijke ontslag van premier Rajoy. Gisteravond had de Catalaanse regering het over 844 gewonden, onder wie twee in kritieke toestand.
“Ik heb mijn plicht gedaan”
De Spaanse premier Mariano Rajoy reageerde gisteravond tijdens een persconferentie.
“Er heeft vandaag geen zelfbeschikkingsreferendum plaatsgevonden in Catalonië”, zo zei Rajoy na een ook voor hem zeer bewogen dag. “Maar een enscenering.” Hij noemde de stembusgang een strategie tegen democratie en wettigheid. De Catalaanse bevolking was misleid om deel te nemen in een illegale stemming waar de meeste Catalanen niet aan hebben meegedaan, aldus Rajoy. De Catalaanse leiders wisten dat de stembusgang onwettig was, maar gingen er toch mee door. “Ik heb mijn plicht gedaan ter verdediging van de wetten”, sprak de premier, die ook de Spaanse politie feliciteerde met de manier waarop ze haar taak uitvoerde. “En nu moeten we werken aan het snelle herstel van de harmonie. Ik wend mij niet af van welke kans op dialoog ook, maar dan wel binnen de wet.” Rajoy kondigde aan dat hij alle politieke partijen bijeenroept om na te denken over de gezamenlijke toekomst.