Wanneer onafhankelijk?
Catalanen maken zich op voor volgende confrontatie
Ook gisteren is Catalonië niet tot rust gekomen. Tienduizenden Catalanen betoogden tegen het politiegeweld tijdens het onafhankelijkheidsreferendum van zondag. Voor vandaag is uit protest daartegen een algemene staking uitgeroepen. Het is nu wachten op de eenzijdige uitroeping van de Catalaanse onafhankelijkheid - en de Spaanse reactie daarop.
BARCELONA -
Vanuit Brussel en diverse Europese hoofdsteden klonk gisteren de roep om dialoog. De Spaanse regering moet het gebruik van geweld in het conflict met de Catlaanse regering uit de weg gaan, liet EU-Raadsvoorzitter Donald Tusk premier Mariano Rajoy in een telefoongesprek weten. Eerder gisteren had ook de Europese Commissie de partijen al opgeroepen om met elkaar in gesprek te gaan: “Geweld kan nooit een politiek instrument zijn.” Maar zowel Tusk als de Commissie benadrukten ook dat ze het referendum als illegaal beschouwen en zich wat dat betreft achter Rajoy scharen.
Bemiddeling
Morgen debatteert het Europees Parlement over de crisis rond Catalonië. Een aantal Europarlementsleden wil dat de EU een bemiddelende rol speelt in het ‘Europese’ conflict. De Catalaanse regeringsleider Carles Puigdemont deed gisteren eenzelfde oproep: hij wil internationale bemiddeling om de impasse te doorbreken. Puigdemont zei verder dat hij niet uit is op een ‘traumatische afscheiding’, maar een ‘nieuwe verstandhouding’ met Madrid wil. Nadat het Catalaanse kabinet achter gesloten deuren had verga- derd, verklaarde Puigdemont dat de Generalitat na het geweld van zondag de 10.000 manschappen van de Spaanse Policia Nacional en Guardia Civil van het Catalaanse grondgebied verwijderd wil zien.
Onafhankelijkheid
Het is uitgesloten dat Madrid gehoor zal geven aan die eis. Het volgende spanningsmoment kondigt zich al aan: de uitroeping door het Catalaanse Parlement van de onafhankelijkheid. De Spaanse justitieminister Rafael Catala waarschuwde gisteren dat de regering in Madrid klaar stond om dat tegen te houden. Een van de middelen daartoe is het inroepen van artikel 155 van de Grondwet waardoor de centrale regering de bevoegdheden van een regionaal bestuur overneemt als dat de belangen van Spanje als geheel schaadt. Puigdemont leek zelf gisteren terug te deinzen voor de nieuwe confrontatie door het bekendmaken van de definitieve uitslag van het referendum uit te stellen omdat niet alle stemmen geteld waren.
Volgens de Catalaanse afscheidingswet moet het parlement 48 uur na het bekendmaken van de uitslag de onafhankelijkheid van de republiek uitroepen.
Onvolledig
De Generalitat maakte maandag kort na middernacht wel een voorlopige uitslag bekend: 42,3 procent van de stemgerechtigde Catalanen had een stem uitgebracht. 90 procent stemde voor onafhankelijkheid, 8 procent stemde tegen. De cijfers die regeringswoordvoerder Jordi Turull bekendmaakte (2.262.424 stemmen uitgebracht op 5.343.358 stemgerechtigde kiezers) gaven volgens hemzelf een onvolledig beeld omdat de Spaanse overheid zo’n 700.000 stemmen had verdonkeremaand.
Bij de ‘raadpleging’ op 9 november 2014 kwamen er meer mensen stemmen. Toen daagden 2,3 miljoen Catalanen op. Spaanse media benadrukten gisteren ook dat er een ongekend aantal kiezers waren die meerdere stemmen uitbrachten (de conservatieve en zeer anti-separatistische ABC had een reporter op pad gestuurd die in verschillende stembureaus zijn biljet kwijt kon). El Pais rekende voor dat de 90 procent voorstanders van onafhankelijkheid (2.020.144 stemmen) nog geen 38 procent van de (omstreden) kieslijst uitmaakt en nauwelijks 27 procent van de Catalaanse bevolking.