Iraaks leger bezet Kirkoek
Bagdad reageert op Koerdisch referendum
Het Iraakse leger heeft gisteren de controle overgenomen over een aantal strategische plaatsen in de noordelijke Iraakse provincie Kirkoek. Die werd al sinds 2014 gecontroleerd door de Koerden, maar toen de Koerden eind september kozen voor onafhankelijkheid kwam er een einde aan het gedoogbeleid van Bagdad.
KIRKOEK -
De Koerden hebben al sinds de val van Saddam Hoessein een autonome regio in het noordwesten van Irak. Kirkoek hoort daar eigenlijk niet bij, hoewel een groot deel van de bevolking er Koerdisch is. Toen in 2014 het Iraakse leger in Kirkoek op de vlucht ging voor IS, werden de stad en de provincie Kirkoek met haar belangrijke olievelden overgenomen door de Koerdische Peshmergastrijders.
Dat bleef eigenlijk zo tot gisteren het Iraakse leger de regio binnen rukte en een aantal strategische punten, waaronder een militaire basis, een olieraffinaderij en ook de overheidsgebouwen in de stad Kirkoek, bezette. De Peshmerga’s van de Koerdische leider Massoud Barzani boden enig verzet, maar waren geen partij voor het beter bewapende Iraakse leger. De strijders van de rivaliserende PUK gaven het Iraakse leger vrije doorgang. Volgens de Iraakse premier Haider al-Abadi moet het Iraakse leger “de dreiging van verdeeldheid afwenden”.
Status quo
De aanleiding tot het Iraakse optreden is het door sjeik Barzani georganiseerde referendum van 25 september waarbij de Koerden - en ook de inwoners van Kirkoek - zich massaal uitspraken voor een onafhankelijk Iraaks Koerdistan. De volksraadpleging werd door Bagdad als ongrondwettelijk van tafel geveegd. Door het referendum toch door te drukken, ook in de regio Kirkoek die niet tot de internationaal min of meer erkende autonome Koerdische regio hoort, maakte Barzani eigenlijk zelf een einde aan het status quo. Bagdad had er zich bij neergelegd dat het geen controle meer had over het Koerdische noorden van het land.
Premier Haider al-Abadi had vorige week nog gezegd geen confrontatie met de Koerden te zoeken en vrede te kunnen nemen met een gezamenlijk KoerdischIraaks bestuur voor Kirkoek. Maar zondag beschuldigde Bagdad de regering van Barzani ervan ook strijders van de TurksKoerdische PKK binnengehaald te hebben. De PKK wordt ook door de Europese Unie beschouwd als een terreurgroep.
Belgische militairen
Door hun referendum hebben de Koerden het niet alleen verkorven in Bagdad, maar ook in Washington en bij de internationale coalitie die IS bestrijdt. Zowel de Peshmerga als het Iraakse leger zijn immers opgeleid en bewapend door de coalitie voor de strijd tegen terreurgroep IS.
De coalitietroepen houden zich uiteraard afzijdig van de strijd, ook de Belgen. In Irak opereren momenteel zo’n dertig Belgische militairen in opdracht van de Internationale Coalitie. Ze ondersteunen zowel Peshmerga’s als Iraakse Veiligheidstroepen. De woordvoerder van Marc Compernol, chef Defensie: “België trekt geen partij in het geschil dat recent tussen de Peshmerga’s en de Iraakse Veiligheidstroepen lijkt te bestaan. De Belgische militairen zijn niet actief in het omstreden gebied. De situatie, zowel politiek als op het terrein, wordt van dichtbij met veel aandacht opgevolgd.” Het Belgisch detachement in Irak neemt sinds maart 2015 deel aan de opdracht ‘Valiant Phoenix’. De Belgische soldaten trainen en adviseren Iraakse strijdkrachten onder meer in commandotechnieken, schootsonderricht en medische bijstand. De Belgische grondtroepen doen ook aan Advice and Assist van Iraakse strijdkrachten en Peshmerga’s op het terrein.