Nieuwe spoorbaas vernietigend voor bedrijfscultuur NMBS
Nieuwe NMBS-baas Sophie Dutordoir uiterst kritisch over bedrijfscultuur
De nieuwe spoorbaas Sophie Dutordoir vraagt geen extra middelen voor de NMBS, maar wel autonomie. Dat zei ze gisteren in de Kamer, waar ze haar plannen voor de NMBS kwam uitleggen. Dutordoir was ook bijzonder kritisch over de bedrijfscultuur bij de NMBS.
Sophie Dutordoir, de nieuwe CEO van de NMBS, is zeer kritisch voor de bedrijfscultuur binnen de spoorwegen. “Een zeer militaristische organisatie waar de cultuur van het geschreven woord voorgaat op de dialoog”, getuigde ze gisteren in de Kamer, waar ze kwam uitleggen wat haar plannen zijn met de NMBS. Met die bedrijfscultuur wil ze in elk geval komaf maken, net als met “ongedimensioneerde stations”. Dutordoir zei niet welke, maar denk daarbij aan de dure stations van Luik en Bergen of aan de gerenoveerde art deco-zaal in Oostende waar alleen conducteurs koffie mogen drinken. “Ik vraag geen extra middelen, ik vraag autonomie”, klonk het resoluut. Dutordoir legde gisteren aan de Kamer uit wat ze wil doen met de NMBS. En dat is de klanten én de medewerkers “goesting” geven. “Goesting is het mooiste woord dat er is”, vindt de nieuwe NMBSbaas. Ze vraagt ook niet meer middelen, maar wel om de middelen juist te mogen gebruiken. Daarvoor heeft ze wel “de normale bevoegdheden” van een bedrijfsleider nodig, en dus autonomie. Dutordoir gelooft ook dat je van een overheidsbedrijf een performant bedrijf kan maken. Ze verwijst daarvoor naar bpost en Proximus.
Art deco
Sophie Dutordoir was ooit adviseur en woordvoerder voor CD&V-ministers, en had topfuncties bij onder meer Electrabel. Ze is dus zowel beslagen in het managen als in het communiceren. “Ik ben het gewoon om met mijn medewerkers te communiceren via mail”, zegt Dutordoir. “Maar van de 19.000 mensen die voor de NMBS werken, kan ik maar de helft via mail bereiken.” Van die 19.000 mensen heeft ze sinds haar aanstelling als CEO in maart maar liefst 4.000 werknemers ontmoet, op allerlei diensten. “Die hadden in 28 jaar geen baas meer gezien.”
Ze viel tijdens haar studiereisjes geregeld “van haar stoel”. Bijvoorbeeld in Oostende, waar ze zag hoe een mooie art deco-zaal – compleet met parketvloer – gerenoveerd werd. “Maar die bleek alleen voor de conducteurs te zijn. Wel, ze zullen die moeten delen.” Dutordoir hekelde tijdens haar betoog ook hoe in de NMBS een cultuur heerst waar de ene groep niet praat met de andere. Ook in het directiecomité moet er meer gepraat en samengewerkt worden, vindt ze. Daarom wil ze dat de directies om te beginnen in één gebouw gaan zitten in plaats van in zes. “We hebben samen een seminarie gehouden en we hebben steak met friet gegeten. Wel, dat was nog nooit eerder gebeurd. Ieder hield zich tot nu toe bezig met zijn eigen boetiek.” Ook met de “surrealistische discussies” met spoorwegbeheerder Infrabel wil ze komaf maken. “Daar is veel tijd mee verloren.”
Efficiënter
De NMBS moet in elk geval veel efficiënter, vindt Dutordoir. “Nu is de cultuur: meer van hetzelfde. Dat moet anders.” De 19.000 mensen die bij de NMBS werken zullen meetbare doelen voorgelegd krijgen, waarop ze dan geëvalueerd worden. “Die kunnen dan als basis dienen voor een variabel loon. Niks is acquis (verworven, nvdr.)” Het personeel moet ook mobieler zijn. “Ze moeten weer het terrein op, geen theoretisch discours meer.”
De treinreizigers krijgen op hun beurt elke drie maanden een nieuwe vorm van communicatie cadeau. Het is de bedoeling dat ze tijdens hun hele reis geïnformeerd worden. “Ik ben de taliban van de communicatie”, aldus Dutordoir.
In het eerste trimester van 2018 zal bijvoorbeeld de routeplanner uitgebreid worden. “Nu zie je alleen maar dat een trein te laat is.” Je zal ook kunnen opzoeken of je trein airco heeft en of er stopcontacten zijn, al is het nog niet duidelijk vanaf wanneer dat precies kan. De treinbegeleiders moeten ook zelf betere communicatiemiddelen krijgen waarmee ze op hun beurt de reizigers beter kunnen informeren. “De bakjes die ze nu hebben zijn bestand tegen een aardbeving, maar je kan er niet veel mee opzoeken.”
Tarieven
Sophie Dutordoir stelt vast dat amper 8 procent van de Belgen het openbaar vervoer gebruikt om naar het werk te gaan. “Wellicht is elke Belg niet alleen met een baksteen maar ook met een auto in zijn maag geboren”, zei ze, en aan het adres van de politici: “Ik weet niet of wij echt een ontradende politiek voeren over autorijden.” Om het tij te keren wil Dutordoir vanaf 2019 verschillende tarieven voor piek- en daluren. Ze wil ook dat je met één vervoersbewijs ritten van verschillende maatschappijen kan combineren: zowel bus als metro in Vlaanderen én in Wallonië. Die combitickets moeten dan goedkoper zijn dan twee afzonderlijke ritten. “We vragen aan de overheid een kader om hierover afspraken te kunnen maken met De Lijn, TEC en MIVB.” Treinstations moet ook beter toegankelijk zijn voor mensen die zelf niet mobiel zijn. “Liften die niet werken of kapotte roltrappen kunnen niet meer.” De twintig grootste treinstations (dus ook Hasselt) krijgen wifi, de gewone gsm-verbinding wordt in alle stations verbeterd. De treinbegeleiders zullen niet snel worden afgeschaft. “Want over hen zijn de mensen net het meest tevreden”, zegt Dutordoir. Het experiment met de treinen waarop geen begeleiders nodig zijn, blijft wel lopen. NMBS blijft in elk geval een grote werkgever: de komende jaren zijn er telkens duizend nieuwe mensen per jaar nodig. De rekrutering moet divers zijn, ook 55-plussers zijn welkom.
Wat de infrastructuur betreft: de 180 gebouwen en 5.200 terreinen van de NMBS die niet meer nodig zijn, worden verkocht. “Voor de marktwaarde en niet voor iemands mooie ogen.” De tien directiegebouwen in Brussel –Zuid worden gecentraliseerd tot één gebouw.
“Zij kan slagen”
De meeste Kamerleden waren onder de indruk van het betoog van de nieuwe NMBS-baas. “Als er één CEO kan slagen, is zij het wel”, aldus Nele Lijnen (Open Vld). “Ze is op het terrein gaan praten met iedereen. Goed, want het is belangrijk om het personeel hierin mee te krijgen. Dat is ook een signaal voor de vakbonden, die ook in het parlement naar haar zijn komen luisteren.”