De Berlusconi van Praag
Eurosceptische miljardair staat op winst in Tsjechische verkiezingen
De Berlusconi van Praag is hij genoemd. Recent ook de Tsjechische Trump. Tegen politicus en multimiljardair Andrej Babis loopt een gerechtelijke vervolging wegens fraude met EU-subsidies. Maar volgens de peilingen trekken de Tsjechische kiezers zich daar niets van aan als ze morgen en overmorgen hun parlement kiezen. Met een programma tegen migranten, de euro en Brusselse bemoeizucht maakt Babis alle kans om de nieuwe premier van de Tsjechische republiek te worden.
PRAAG -
Aan de vergadertafel van de Europese Raad zitten steeds meer leiders die niet hoog oplopen met Europa. We hadden al dwarsliggers uit Hongarije en Polen. Straks komt er met Sebastian Kurz een Oostenrijkse kanselier die de verkiezingen won als koele Europeaan. De Slovaakse premier Robert Fico heeft zijn eurokritische retoriek gemilderd sinds hij in de EU-voorzittersstoel zat, maar de liefde kan zo weer bekoelen. En nu maken Fico’s Tsjechische buren zich op om een verkiezingsoverwinning te bezorgen aan een politicus die vindt dat ‘Brussel’ zich niet zo moet moeien, dat zijn land uit de euro moet blijven en die niet wil weten van welk door Europa opgelegd vluchtelingenquotum ook. Schrale troost: voor een ‘Czexit’ is hij niet.
Ooievaarsnest
Andrej Babis (63) staat ruim op kop in de peilingen voor de vervroegde verkiezingen van morgen en overmorgen. Zijn partij Ano (‘ja’ in het Tsjechisch) zou een kwart tot een derde van de stemmen halen. Ver voor de sociaaldemocraten van huidig premier Bohuslav Sobotka, in wiens regering hij van 2014 tot eerder dit jaar minister van Financiën was. Daar kwam een eind aan door het schandaal waarvoor Babis sinds kort gerechtelijk vervolgd wordt, nadat het parlement zijn onschendbaarheid ophief. De beschuldigingen draaien rond fraude met Europese subsidies. Babis maakte een luxehotel in de groene heuvels buiten Praag (met de onschuldige naam Ooievaarsnest) los van zijn holding Agrofert zodat hij er Europese kmo-subsidies voor kon innen ter waarde van 2 miljoen euro. Volgens Babis is het allemaal zwartmakerij, bedoeld om zijn pad naar de Strakova Akademie, het barokke paleis van de Tsjechische premier, te blokkeren.
Oligarch
Andrej Babis is niet gewoon dat er iets op zijn pad gelegd wordt. Hij is een vertegenwoordiger van de in heel het voormalige Oostblok bekende klasse van de oligarchen, de zakenlui die mede dankzij goede contacten uit de communistische tijd (Babis zou zelfs voor de KGB gespioneerd hebben, maar dat is nooit bewezen) tijdens de wilde privatiseringen begin jaren negentig hele conglomeraten van bedrijven vergaarden. In Babis’ geval gaat dat om bedrijven met in totaal meer dan 35.000 werknemers, in bos- en landbouw, chemie én in de media. Babis is eigenaar van de twee grootste (en nog een handvol andere) Tsjechische kranten en drie tv-stations die intensief de goede Babis-boodschap rondbazuinden. Zijn fortuin wordt op 3,5 miljard euro geschat. Zoals bij Trump en Berlusconi is belangenverstrengeling onvermijdelijk. Maar net als die twee vond hij een uitweg in de gezinssfeer: de controle over Agrofert is inmiddels in handen van de tweede mevrouw Babis, de blonde Monika.