“Beter om geen geslacht te registreren bij geboorte”
Roermondse die geboren werd met onduidelijke geslachtskenmerken wil aanpassing geboorteakte
Een 56-jarige vrouw uit Nederlands-Limburg wil via de rechter afdwingen dat de gemeente Roermond de vermelding ‘vrouwelijk’ in haar geboorteakte vervangt door ‘geslacht is niet kunnen worden vastgesteld’. Bij haar geboorte had ze zowel mannelijke als vrouwelijk geslachtskenmerken. “De enige juiste strategie is het geslacht niet registreren bij de geboorte”, zegt professor Joz Motmans van het Transgender Infopunt. Bij de geboorte had de vrouw uit Roermond zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken, waarna haar vader haar liet registreren als jongen. Sinds een geslachtsoperatie in 2001 staat er ‘vrouwelijk’ in de geboorteakte. Maar de vrouw vindt dat ze als interseksueel geboren is en wil dat gewijzigd zien in haar geboorteakte. De rechters willen dat eerst objectief laten vaststellen en hebben een chromosomenonderzoek bevolen.
Uiterst zelden
Een boreling bij wie het geslacht niet met het blote oog is vast te stellen komt uiterst zelden voor, klinkt het zowel in het Genkse ZOL als in het Jessa Ziekenhuis in Hasselt. “In de meer dan twintig jaar dat ik dit werk doe, heb ik het amper één keer gezien”, zegt dokter Erik Jankelevitch, verloskundige in het Jessa Ziekenhuis. “Meestal gaat het dan om een genetische afwijking. Doordat er bijvoorbeeld geen mannelijke hormonen worden gevormd, komen de mannelijke geslachtskenmerken niet tot uiting en kan het dat een baby meer op een meisje dan een jongen lijkt.” Vroeger was er geen mogelijkheid om met een chromosomenonderzoek het geslacht te bepalen. “De enige optie was om mannelijke of vrouwelijke hormonen toe te dienen. Nu is die mogelijkheid er wel. Zelfs in de baarmoeder kunnen we het geslacht van de baby al vaststellen. En als er een chromosomale afwijking blijkt te zijn, kan dat gecorrigeerd worden.”
Op dit moment voorziet de Belgische wet de mogelijkheid om de geslachtsbepaling op de geboorteakte met drie maanden uit te stellen als er bijkomend onderzoek nodig is. Daarna moet een van beide geslachten gekozen worden. In Duitsland wordt wel gewerkt aan de mogelijkheid om een kind als ‘interseksueel’ te registreren. Maar Jankelevitch ziet het nut niet in van zo’n derde optie. “Na chromosomaal onderzoek zal het kind normaal gezien ofwel in de richting van man of van vrouw evolueren. Biologisch gezien zijn er maar twee geslachten: man of vrouw.” Professor Joz Motmans, coördinator van het Transgender Infopunt, ziet het genuanceerder. “Chromosomen vertellen niet de enige waarheid. Neem nu het androgeenongevoeligheidssyndroom (AOS), een aangeboren afwijking waardoor iemand niet of onvoldoende reageert op mannelijke geslachtshormonen. Zo iemand heeft het uiterlijk van een meisje, maar heeft mannelijke chromosomen. Bij de geboorte lijkt er niks aan de hand, maar in de puberteit blijkt dat zo iemand niet menstrueert. Er zijn geen baarmoeder en eierstokken aanwezig. Terwijl die persoon zich wel perfect vrouw kan voelen.”
Geen plezier
Toch is ook Motmans geen voorstander van een derde mogelijkheid, zoals in Duitsland. “Artsen zijn er verplicht om wanneer interseksualiteit wordt vastgesteld bij een boreling dat ook zo te registreren. Maar zolang de maatschappij gericht is op de tweedeling man-vrouw, is het zeer de vraag of je een kind een plezier doet om het als uitzondering te registreren. Op de school, de sportclub: overal moet je het gaan uitleggen. Daarom ben ik voorstander om de registratie van het geslacht gewoon weg te laten.” Een andere optie is de weg die Malta bewandelt. “Ouders krijgen er de tijd tot hun kind de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt om het geslacht te registreren. Dan kan het kind zelf mee beslis- sen. Wij geven ook altijd het advies om bij baby’s met interseksuele geslachtskenmerken niet meteen te opereren als het niet levensnoodzakelijk is. Beter is om het kind te laten opgroeien en te zien hoe het evolueert en welke signalen het zelf geeft.” Het Belgische interseksuele model Hanne Gaby Odiele klaagde begin dit jaar nog aan dat ze als kind zonder haar toestemming geopereerd werd. Ze werd geboren met inwendige teelballen die op haar tiende verwijderd werden. Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA) vindt het “belangrijk dat er een beleid wordt opgesteld dat deze doelgroep ondersteunt. Maar vooraleer er verdere beleidsbeslissingen genomen worden, moet er meer onderzoek gebeuren.”