Warmoede

Een meisje op een mat. Ze slaapt zoals steeds op de grond. Niet in Harare, Laayoune of Cagayan de Oro, maar in Zwartberg. De statistieken bestempelen haar als een van de ‘kansarme’ kinderen die ook in Genk een realiteit zijn. Inslapen ging alweer moeilijk. Morgen haalt mama een voedselpakket bij Sint-Vincentius, en ze brengt wat spulletjes mee. Altijd spannend is dat. Vijfhonderd meter van haar kamer in de Marcel Habetslaan ziet ze elke keer ze met de bus voorbijrijdt iets groeien. Een grote stenen doosmet-kooi, een klein kasteeltje, een park-in-wording. Het maakt haar nieuwsgierig. Het verwondert haar. Wat komt er in die reusachtige kooi? Wie woont in het kasteeltje? En van wie is die geheimzinnige rode gloed die het donker oplicht in de stenen doos? Zal ze het ooit zelf kunnen ontdekken in LaBiomista?

Ja, dat zal ze. Kunst is niet vrijblijvend. Het schept verantwoordelijkheid. Kunst, zo weet ik, opent de geest, verruimt het perspectief en kan iemand bevrijden van zijn ketens. Kunst geeft een identiteit en zelfrespect. Dat klinkt behoorlijk abstract tot het plots heel concreet wordt. Voor mij gebeurde die omschakeling lang geleden in het buitenland, meer bepaald in Nepal en India. In een opvangtehuis voor kinderen die uit de prostitutie waren bevrijd. In een verafgelegen dorp waar kinderarbeid de familie hielp overleven. In het centrum van Jeanne Devos in Mumbai. Ik realiseerde me dat kunst geen kunst is zonder iets te betekenen voor kwetsbare gemeenschappen en zeker voor de kinderen uit die gemeenschappen. Onze kinderen.

Zonder dat dit gebeurt, is kunst een schel cimbaal. Armoede is een donker beest. Nog te veel kinderen leven in kansarme gezinnen en nog veel eenoudergezinnen en gezinnen zonder kostwinner strijden om te overleven. De vraag hoe je als kunstenaar relevant kan zijn voor kwetsbare gemeenschappen houdt me al van meet af aan bezig. In Afrika investeer ik via circulaire projecten die de gemeenschappen pogen te versterken door ze meer zelfstandigheid te geven. De stier die ik aan de Masai schonk, belandt uiteindelijk als huid terug op mijn bureau, nadat hij het verschil betekende in die verre gemeenschap. Mijn kippen in Ethiopië doen hetzelfde. Hun DNA zal kunst worden, hun eieren dienen ginder.

Ook in Zwartberg wil ik meedenken om de cirkel van armoede te helpen doorbreken door kansen te scheppen. Via wederzijdse bevruchting, via lokale, duurzame, circulaire projecten die zelfredzaamheid scheppen. Samen met anderen, ik steek de hand naar hen uit. Het meisje-op-de-mat is hier altijd als eerste welkom.