“Haar stem herken je uit duizenden”
‘Psychosegevoelige’ mensen gaan aan de slag
met kunstenaars in
‘GEK EN GENIAAL’
Canvas start vanavond met ‘Gek en Geniaal’, een reeks waarin acht ‘psychosegevoelige’ mensen met een gerenommeerde kunstenaar of artiest een ‘kunstwerk’ maken. Raf Walschaerts van Kommil Foo werd gekoppeld aan Yammie Fishel, en samen namen ze het nummer ‘The Plural Of Alone’ op, met een tekst die Yammie zelf schreef. De kandidaten in ‘Gek en Geniaal’ lijden aan schizofrenie, hebben een bipolaire stoornis en/of een andere psychische aandoening. Canvas dompelt de kijker onder in hun leefwereld door hun psychotische ervaringen via kunst in de ruimste zin van het woord te verbeelden. Onder meer beeldhouwer Willem Vermandere, schrijfster Lize Spit, fotografe Lieve Blancquaert en schilder Luc Tuymans gaan met hen aan de slag.
Stemmen in het hoofd
Yammie Fishel, een Antwerpse met Israëlische roots, hoort al vanaf haar zes jaar stemmen in haar hoofd. Zelfs tijdens haar eerste ontmoeting met cabaretier Raf Walschaerts hoort ze die. “De stemmen zeiden dat ik de uitverkorene was, en dat ik een bijzondere taak zou krijgen. Maar ik mocht er met niemand anders over praten. Als kind wist ik niet beter dan dat dit normaal was. Ik dacht dat alle mensen stemmen in hun hoofd hoorden. Pas na tien jaar zocht ik een psychiater op.” Fishel belandde op haar achttiende in de psychiatrie. De voorbije zeven jaar was ze voortdurend opgenomen. “Met het grote verschil dat de eerste opname voor jaren was. Daarna werden het maanden en nu nog dagen.” Yammies grote passie is muziek. “Ik was vroeger onafscheidelijk van mijn walkman. Het ging zelfs zover dat ik enkel nog in songteksten sprak. ‘I Am a Rock’ van Simon & Garfunkel, bijvoorbeeld. Later heb ik getracht wat ik persoonlijke meemaakte, te verwoorden in een liedjestekst.”
Dat kwam de makers van ‘Gek en Geniaal’ ter ore, die prompt Raf Walschaerts op haar afstuurden. “Ik had al snel in de gaten dat we met die tekst iets konden doen”, zegt Walschaerts. “Na de eerste opnames heb ik er muziek opgezet, en dankzij Canvas konden we de song effectief opnemen in een echte studio. Yammie had daarmee geen enkele ervaring. Maar ze pikte alles snel op. Zo is ‘The Plural Of Alone’ ontstaan. Yammies stem kan je herkennen uit honderden anderen. Haast fluisterend en mysterieus.”
Oorverdovend applaus
Voorlopig is het niet de bedoeling om het nummer commercieel te releasen, maar Yammie bracht het al wel voor een groot publiek. “Kommil Foo trad afgelopen lente op in de Arenberg in Antwerpen. Er zat 700 man in de zaal. Raf trok me mee op het podium, vertelde de aanwezigen waarom ik daar stond, en samen zongen we het nummer”, vertelt Yammie. “Normaal tracht ik stresssituaties te vermijden omdat het me extra gevoelig maakt voor psychoses, maar dat moment wou ik echt meemaken.”
Na afloop volgde een oorverdovend applaus. “En terecht”, zegt Walschaerts. “Yammie zingt op een zeer fragiele, breekbare manier. Net zoals haar persoonlijkheid. Om die reden is ze zoveel beter dan alle gefabriceerde en geformatteerde hitparadestemmen van nu. Ik zou haar sowieso willen aanraden om het niet bij dit ene nummer te laten. ‘The Plural Of Alone’ is een mooi visitekaartje van misschien wel een mooie muzikale toekomst.”
X ‘Gek En Geniaal’, Canvas, 22u